Books

Text: यथोदकं दुर्गे वृष्टं पर्वतेषु विधावति । एवं धर्मान् पृथक् पश्यंस्तानेवानुविधावति ॥ १४ ॥ yathodakaṃ durge vṛṣṭaṃ parvateṣu vidhāvati | evaṃ dharmān pṛthak paśyaṃstānevānuvidhāvati || 14 || As rain water, (falling) on the mountain top, runs down over the rocks on all sides; similarly, he who sees difference (between visible forms) runs after them in various directions. NOTE: Tranlsation and commentary is missing from the book. The alternate translation for the verse presented above is from Swami Paramananda....

Text: तदेतदिति मन्यन्तेऽनिर्देश्यं परमं सुखम् । कथं नु तद्विजानीयां किमु भाति विभाति वा ॥ १४ ॥ tadetaditi manyante’nirdeśyaṃ paramaṃ sukham | kathaṃ nu tadvijānīyāṃ kimu bhāti vibhāti vā || 14 || 14. They think of that as this—the indescribable highest bliss. How shall I know that, whether that which shines is seen clearly or not. Shankara’s Commentary: That bliss of the knowledge of the atman which is indescribable, highest and which, though beyond the speech and mind of men, under the sway of Prakriti, they, the Brahmins freed from all desire, describe as this, i....

Text: यदा सर्वे प्रमुच्यन्ते कामा येऽस्य हृदि श्रिताः । अथ मर्त्यो’मृतो भवत्यत्र ब्रह्म समश्नुते ॥ १४ ॥ yadā sarve pramucyante kāmā ye’sya hṛdi śritāḥ | atha martyo’mṛto bhavatyatra brahma samaśnute || 14 || 14. When all desires clinging to the heart of one fall off, then the mortal becomes immortal and here attains Brahman. Shankara’s Commentary: When of the person thus seeing the truth, all desires, which were clinging to the intellect of the knower before he attained the knowledge, fall off from want of anything else to be desired (for intellect and not the atman is the seat of desires, and also from another sruti which says desire, volition, etc....

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 16 आ तवा वहन्तु हरयो वर्षणं सोमपीतये | इन्द्र तवा सूरचक्षसः || इमा धाना घर्तस्नुवो हरी इहोप वक्षतः | इन्द्रं सुखतमे रथे || इन्द्रं परातर्हवामह इन्द्रं परयत्यध्वरे | इन्द्रं सोमस्य पीतये || उप नः सुतमा गहि हरिभिरिन्द्र केशिभिः | सुते हि तवाहवामहे || सेमं न सतोमं आ गह्युपेदं सवनं सुतम | गौरो नत्र्षितः पिब || इमे सोमास इन्दवः सुतासो अधि बर्हिषि | तानिन्द्र सहसेपिब || अयं ते सतोमो अग्रियो हर्दिस्प्र्गस्तु शन्तमः | अथा सोमंसुतं पिब || विश्वमित सवनं सुतमिन्द्रो मदाय गछति | वर्त्रहा सोमपीतये || सेमं नः काममा पर्ण गोभिरश्वैः शतक्रतो | सतवाम तवा सवाध्यः ||...

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 14 अध्वर्यवो भरतेन्द्राय सोममामत्रेभिः सिञ्चता मद्यमन्धः | कामी हि वीरः सदमस्य पीतिं जुहोत वर्ष्णे तदिदेश वष्टि || अध्वर्यवो यो अपो वव्रिवांसं वर्त्रं जघानाशन्येव वर्क्षम | तस्मा एतं भरत तद्वशायनेष इन्द्रो अर्हति पीतिमस्य || अध्वर्यवो यो दर्भीकं जघान यो गा उदाजदप हि वलं वः | तस्मा एतमन्तरिक्षे न वातमिन्द्रं सोमैरोर्णुत जूर्न वस्त्रैः || अध्वर्यवो य उरणं जघान नव चख्वांसं नवतिं चबाहून | यो अर्बुदमव नीचा बबाधे तमिन्द्रं सोमस्यभ्र्थे हिनोत || अध्वर्यवो यः सवश्नं जघान यः शुष्णमशुषं यो वयंसम | यः पिप्रुं नमुचिं यो रुधिक्रां तस्मा इन्द्रायान्धसो जुहोत || अध्वर्यवो यः शतं शम्बरस्य पुरो बिभेदाश्मनेव पूर्वीः | यो वर्चिनः शतमिन्द्रः सहस्रमपावपद भरतासोममस्मै || अध्वर्यवो यः शतमा सहस्रं भूम्या उपस्थे....

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 14 आ होता मन्द्रो विदथान्यस्थात सत्यो यज्वा कवितमः सवेधाः | विद्युद्रथः सहसस पुत्रो अग्निः शोचिष्केशः पर्थिव्यां पाजो अश्रेत || अयामि ते नमौक्तिं जुषस्व रतावस्तुभ्यं चेतते सहस्वः | विद्वाना वक्षि विदुषो नि षत्सि मध्य आ बर्हिरूतये यजत्र || दरवतां त उषसा वाजयन्ती अग्ने वातस्य पथ्याभिरछ | यत सीमञ्जन्ति पूर्व्यं हविर्भिरा वन्धुरेव तस्थतुर्दुरोणे || मित्रश्च तुभ्यं वरुणः सहस्वो.अग्ने विश्वे मरुतः सुम्नमर्चन | यच्छोचिषा सहसस पुत्र तिष्ठा अभि कषितीः परथयन सूर्यो नॄन || वयं ते अद्य ररिमा हि काममुत्तानहस्ता नमसोपसद्य | यजिष्ठेन मनसा यक्षि देवानस्रेधता मन्मना विप्रो अग्ने || तवद धि पुत्र सहसो वि पूर्वीर्देवस्य यन्त्यूतयो वि वाजाः | तवं देहि सहस्रिणं रयिं नो....

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 14 परत्य अग्निर उषसो जातवेदा अख्यद देवो रोचमाना महोभिः | आ नासत्योरुगाया रथेनेमं यज्ञम उप नो यातम अछ || ऊर्ध्वं केतुं सविता देवो अश्रेज जयोतिर विश्वस्मै भुवनाय कर्ण्वन | आप्रा दयावाप्र्थिवी अन्तरिक्षं वि सूर्यो रश्मिभिश चेकितानः || आवहन्त्य अरुणीर जयोतिषागान मही चित्रा रश्मिभिश चेकिताना | परबोधयन्ती सुविताय देव्य उषा ईयते सुयुजा रथेन || आ वां वहिष्ठा इह ते वहन्तु रथा अश्वास उषसो वयुष्टौ | इमे हि वाम मधुपेयाय सोमा अस्मिन यज्ञे वर्षणा मादयेथाम || अनायतो अनिबद्धः कथायं नयङङ उत्तानो ऽव पद्यते न |...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 14 अग्निं सतोमेन बोधय समिधानो अमर्त्यम | हव्या देवेषु नो दधत || तम अध्वरेष्व ईळते देवम मर्ता अमर्त्यम | यजिष्ठम मानुषे जने || तं हि शश्वन्त ईळते सरुचा देवं घर्तश्चुता | अग्निं हव्याय वोळ्हवे || अग्निर जातो अरोचत घनन दस्यूञ जयोतिषा तमः | अविन्दद गा अपः सवः || अग्निम ईळेन्यं कविं घर्तप्र्ष्ठं सपर्यत | वेतु मे शर्णवद धवम || अग्निं घर्तेन वाव्र्धु सतोमेभिर विश्वचर्षणिम | सवाधीभिर वचस्युभिः ||...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 14 अग्ना यो मर्त्यो दुवो धियं जुजोष धीतिभिः | भसन नुष पर पूर्व्य इषं वुरीतावसे || अग्निरिद धि परचेता अग्निर्वेधस्तम रषिः | अग्निं होतारमीळते यज्ञेषु मनुषो विशः || नाना हयग्ने.अवसे सपर्धन्ते रायो अर्यः | तूर्वन्तो दस्युमायवो वरतैः सीक्षन्तो अव्रतम || अग्निरप्सां रतीषहं वीरं ददाति सत्पतिम | यस्य तरसन्ति शवसः संचक्षि शत्रवो भिया || अग्निर्हि विद्मना निदो देवो मर्तमुरुष्यति | सहावा यस्याव्र्तो रयिर्वाजेष्वव्र्तः || अछा नो मित्रमहो … ||...

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 14 समिधा जातवेदसे देवाय देवहूतिभिः | हविर्भिः शुक्रशोचिषे नमस्विनो वयं दाशेमाग्नये || वयं ते अग्ने समिधा विधेम वयं दाशेम सुष्टुती यजत्र | वयं घर्तेनाध्वरस्य होतर्वयं देव हविषा भद्रशोचे || आ नो देवेभिरुप देवहूतिमग्ने याहि वषट्क्र्तिं जुषाणः | तुभ्यं देवाय दाशतः सयाम यूयं पात … || samidhā jātavedase devāya devahūtibhiḥ | havirbhiḥ śukraśociṣe namasvino vayaṃ dāśemāghnaye || vayaṃ te aghne samidhā vidhema vayaṃ dāśema suṣṭutī yajatra | vayaṃ ghṛtenādhvarasya hotarvayaṃ deva haviṣā bhadraśoce || ā no devebhirupa devahūtimaghne yāhi vaṣaṭkṛtiṃ juṣāṇaḥ | tubhyaṃ devāya dāśataḥ syāma yūyaṃ pāta … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 14 यदिन्द्राहं यथा तवमीशीय वस्व एक इत | सतोता मेगोषखा सयात || शिक्षेयमस्मै दित्सेयं शचीपते मनीषिणे | यदहं गोपतिः सयाम || धेनुष ट इन्द्र सून्र्ता यजमानाय सुन्वते | गामश्वं पिप्युषी दुहे || न ते वर्तास्ति राधस इन्द्र देवो न मर्त्यः | यद दित्ससिस्तुतो मघम || यज्ञ इन्द्रमवर्धयद यद भूमिं वयवर्तयत | चक्राण ओपशं दिवि || वाव्र्धानस्य ते वयं विश्वा धनानि जिग्युषः | ऊतिमिन्द्रा वर्णीमहे || वयन्तरिक्षमतिरन मदे सोमस्य रोचना | इन्द्रो यदभिनद्वलम || उद गा आजदङगिरोभ्य आविष कर्ण्वन गुहा सतीः | अर्वाञ्चं नुनुदे वलम || इन्द्रेण रोचना दिवो दर्ळ्हानि दरंहितानि च | सथिराणि नपराणुदे || अपामूर्मिर्मदन्निव सतोम इन्द्राजिरायते | वि ते मदा अराजिषुः || तवं हि सतोमवर्धन इन्द्रास्युक्थवर्धनः | सतोतॄणामुत भद्रक्र्त || इन्द्रमित केशिना हरी सोमपेयाय वक्षतः | उप यज्ञंसुराधसम || अपां फेनेन नमुचेः शिर इन्द्रोदवर्तयः | विश्वा यदजयः सप्र्धः || मायाभिरुत्सिस्र्प्सत इन्द्र दयामारुरुक्षतः | अव दस्यून्रधूनुथाः || असुन्वामिन्द्र संसदं विषूचीं वयनाशयः | सोमपा उत्तरो भवन ||...

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 14 परि परासिष्यदत कविः सिन्धोरूर्मावधि शरितः | कारं बिभ्रत पुरुस्प्र्हम || गिरा यदी सबन्धवः पञ्च वराता अपस्यवः | परिष्क्र्ण्वन्ति धर्णसिम || आदस्य शुष्मिणो रसे विश्वे देवा अमत्सत | यदी गोभिर्वसायते || निरिणानो वि धावति जहच्छर्याणि तान्वा | अत्रा सं जिघ्नते युजा || नप्तीभिर्यो विवस्वतः शुभ्रो न माम्र्जे युवा | गाः कर्ण्वानो न निर्णिजम || अति शरिती तिरश्चता गव्या जिगात्यण्व्या | वग्नुमियर्ति यं विदे || अभि कषिपः समग्मत मर्जयन्तीरिषस पतिम | पर्ष्ठा गर्भ्णत वाजिनः || परि दिव्यानि मर्म्र्शद विश्वानि सोम पार्थिवा | वसूनि याह्यस्मयुः ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 14 परेयिवांसं परवतो महीरनु बहुभ्यः पन्थामनुपस्पशनम | वैवस्वतं संगमनं जनानां यमंराजानं हविषा दुवस्य || यमो नो गातुं परथमो विवेद नैष गव्यूतिरपभर्तवा उ | यत्रा नः पूर्वे पितरः परेयुरेना जज्ञानाःपथ्या अनु सवाः || मातली कव्यैर्यमो अङगिरोभिर्ब्र्हस्पतिरकवभिर्वाव्र्धानः | यांश्च देवा वाव्र्धुर्ये च देवांस्वाहान्ये सवधयान्ये मदन्ति || इमं यम परस्तरमा हि सीदाङगिरोभिः पित्र्भिःसंविदानः | आ तवा मन्त्राः कविशस्ता वहन्त्वेना राजन्हविषा मादयस्व || अङगिरोभिरा गहि यज्ञियेभिर्यम वैरूपैरिह मादयस्व | विवस्वन्तं हुवे यः पिता ते....

Text: लोकादिमग्निं तमुवाच तस्मै या इष्टका यावतीर्वा यथा वा । स चापि तत्प्रत्यवदद्यथोक्तंअथास्य मृत्युः पुनरेवाह तुष्टः ॥ १५ ॥ lokādimagniṃ tamuvāca tasmai yā iṣṭakā yāvatīrvā yathā vā | sa cāpi tatpratyavadadyathoktaṃathāsya mṛtyuḥ punarevāha tuṣṭaḥ || 15 || 15. Death told him the fire, the source of the worlds what altars (to be raised), how many and how, and Nachiketas repeated it all as explained. Then Death, being delighted, said to him again....

Text: सर्वे वेदा यत्पदमामनन्ति तपाँ सि सर्वाणि च यद्वदन्ति । यदिच्छन्तो ब्रह्मचर्यं चरन्ति तत्ते पद्ँ संग्रहेण ब्रवीम्योमित्येतत् ॥ १५ ॥ sarve vedā yatpadamāmananti tapām̐si sarvāṇi ca yadvadanti | yadicchanto brahmacaryaṃ caranti tatte padm̐ saṃgraheṇa bravīmyomityetat || 15 || 15. The goal which all the Vedas uniformly extol, which all acts of tapas speak of, and wishing for which men lead the life of a Brahmacharin, that goal I tell you briefly—It is this—Om....