Books

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 8 इन्धे राजा समर्यो नमोभिर्यस्य परतीकमाहुतं घर्तेन | नरो हव्येभिरीळते सबाध आग्निरग्र उषसामशोचि || अयमु षय सुमहानवेदि होता मन्द्रो मनुषो यज्वो अग्निः | वि भा अकः सस्र्जानः पर्थिव्यां कर्ष्णपविरोषधीभिर्ववक्षे || कया नो अग्ने वि वसः सुव्र्क्तिं कामु सवधां रणवः शस्यमानः | कदा भवेम पतयह सुदत्र रायो वन्तारो दुष्टरस्य साधोः || पर-परायमग्निर्भरतस्य शर्ण्वे वि यत सूर्यो न रोचतेब्र्हद भाः | अभि यः पूरुं पर्तनासु तस्थौ दयुतानो दैव्यो अतिथिः शुशोच || असन्नित तवे आहवनानि भूरि भुवो विश्वेभिः सुमना अनीकैः | सतुतश्चिदग्ने शर्ण्विषे गर्णानः सवयं वर्धस्व तन्वं सुजात || इदं वचः शतसाः संसहस्रमुदग्नये जनिषीष्ट दविबर्हाः | शं यत सतोत्र्भ्य आपये भवाति दयुमदमीवचातनं रक्षोहा || नू तवामग्न ईमहे … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 8 आ नो विश्वाभिरूतिभिरश्विना गछतं युवम | दस्रा हिरण्यवर्तनी पिबतं सोम्यं मधु || आ नूनं यातमश्विना रथेन सूर्यत्वचा | भुजी हिरण्यपेशसा कवी गम्भीरचेतसा || आ यातं नहुषस पर्यान्तरिक्षात सुव्र्क्तिभिः | पिबाथोश्विना मधु कण्वानां सवने सुतम || आ नो यातं दिवस पर्यान्तरिक्षादधप्रिया | पुत्रः कण्वस्य वामिह सुषाव सोम्यं मधु || आ नो यातमुपश्रुत्यश्विना सोमपीतये | सवाहा सतोमस्य वर्धना पर कवी धीतिभिर्नरा || यच्चिद धि वां पुर रषयो जुहूरे....

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 8 एते सोमा अभि परियम इन्द्रस्य कामम अक्षरन | वर्धन्तो अस्य वीर्यम || पुनानासश चमूषदो गछन्तो वायुम अश्विना | ते नो धान्तु सुवीर्यम || इन्द्रस्य सोम राधसे पुनानो हार्दि चोदय | रतस्य योनिम आसदम || मर्जन्ति तवा दश कषिपो हिन्वन्ति सप्त धीतयः | अनु विप्रा अमादिषुः || देवेभ्यस तवा मदाय कं सर्जानम अति मेष्यः | सं गोभिर वासयामसि || पुनानः कलशेष्व आ वस्त्राण्य अरुषो हरिः | परि गव्यान्य अव्यत || मघोन आ पवस्व नो जहि विश्वा अप दविषः | इन्दो सखायम आ विश || वर्ष्टिं दिवः परि सरव दयुम्नम पर्थिव्या अधि | सहो नः सोम पर्त्सु धाः || नर्चक्षसं तवा वयम इन्द्रपीतं सवर्विदम | भक्षीमहि परजाम इषम ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 8 पर केतुना बर्हता यात्यग्निरा रोदसी वर्षभो रोरवीति | दिवश्चिदन्तानुपमानुदानळ अपामुपस्थे महिषोववर्ध || मुमोद गर्भो वर्षभः ककुद्मानस्रेमा वत्सः शिमीवानरावीत | स देवतात्युद्यतानि कर्ण्वन सवेषु कषयेषुप्रथमो जिगाति || आ यो मूर्धानं पित्रोररब्ध नयध्वरे दधिरे सूरोर्णः | अस्य पत्मन्नरुषीरश्वभुध्ना रतस्य योनौतन्वो जुषन्त || उष-उषो हि वसो अग्रमेषि तवं यमयोरभवो विभावा | रताय सप्त दधिषे पदानि जनयन मित्रं तन्वे सवायै || भुवश्चक्षुर्मह रतस्य गोपा भुवो वरुणो यद रतायवेषि | भुवो अपां नपाज्जातवेदो भुवो दूतो यस्यहव्यं जुजोषः || भुवो यज्ञस्य रजसश्च नेता यत्रा नियुद्भिः सचसेशिवाभिः | दिवि मूर्धानं दधिषे सवर्षां जिह्वामग्नेचक्र्षे हव्यवाहम || अस्य तरितः करतुना वव्रे अन्तरिछन धीतिं पितुरेवैःपरस्य | सचस्यमानः पित्रोरुपस्थे जामि बरुवाणायुधानि वेति || स पित्र्याण्यायुधनि विद्वनिन्द्रेषित आप्त्यो अभ्ययुध्यत | तरिशीर्षाणं सप्तरश्मिं जघन्वान तवाष्ट्रस्य चिन्निः सस्र्जे तरितो गाः || भूरीदिन्द्र उदिनक्षन्तमोजो....

svādiṣṭhayā madiṣṭhayā pavasva soma dhārayā | indrāya pātave sutaḥ || RV_9,001.01 rakṣohā viśvacarṣaṇir abhi yonim ayohatam | druṇā sadhastham āsadat || RV_9,001.02 varivodhātamo bhava maṁhiṣṭho vṛtrahantamaḥ | parṣi rādho maghonām || RV_9,001.03 abhy arṣa mahānāṁ devānāṁ vītim andhasā | abhi vājam uta śravaḥ || RV_9,001.04 tvām acchā carāmasi tad id arthaṁ dive-dive | indo tve na āśasaḥ || RV_9,001.05 punāti te parisrutaṁ somaṁ sūryasya duhitā | vāreṇa śaśvatā tanā || RV_9,001....

Text: तिस्रो रात्रीर्यदवात्सीर्गृहे मेऽनश्नन्ब्रह्मन्नतिथिर्नमस्यः । नमस्तेऽस्तु ब्रह्मन्स्वस्ति मेऽस्तु तस्मात्प्रति त्रीन्वरान्वृणीष्व ॥ ९ ॥ tisro rātrīryadavātsīrgṛhe me’naśnanbrahmannatithirnamasyaḥ | namaste’stu brahmansvasti me’stu tasmātprati trīnvarānvṛṇīṣva || 9 || 9. As you have lived here. Oh Brahman, a venerable guest in my house for three nights fasting, be my prostration to you, Oh Brahman, may good befall me. Therefore, ask three boons in return. Thus addressed, Death having approached Nachiketas worshipfully, said ‘as you have been living in my house fasting for three nights, a Brahman guest worthy of reverence, therefore be my prostration to you....

Text: नैषा तर्केण मतिरापनेया प्रोक्तान्येनैव सुज्ञानाय प्रेष्ठ । यान्त्वमापः सत्यधृतिर्बतासि त्वादृङ्नो भूयान्नचिकेतः प्रष्टा ॥ ९ ॥ naiṣā tarkeṇa matirāpaneyā proktānyenaiva sujñānāya preṣṭha | yāntvamāpaḥ satyadhṛtirbatāsi tvādṛṅno bhūyānnaciketaḥ praṣṭā || 9 || 9. This idea cannot be reached by mere reasoning. This idea, Oh dearest, leads to sound knowledge, only if taught by another; thou hast reached it; Oh, thou art fixed in truth. May we find, Oh Nachiketas, a questioner like thee!...

Text: विज्ञानसारथिर्यस्तु मनःप्रग्रहवान्नरः । सोऽध्वनः पारमाप्नोति तद्विष्णोः परमं पदम् ॥ ९ ॥ vijñānasārathiryastu manaḥpragrahavānnaraḥ | so’dhvanaḥ pāramāpnoti tadviṣṇoḥ paramaṃ padam || 9 || 9. But the man who has a discriminating intellect for the driver and a controlling mind for the reins, reaches the end of the road, i.e., that highest place of Vishnu. Shankara’s Commentary: What that goal is, is now explained; but the man who has discerning intelligence for the driver, whose mind is under control, and who is clean, i....

Text: यतश्चोदेति सूर्योऽस्तं यत्र च गच्छति । तं देवाःसर्वे अर्पितास्तदु नात्येति कश्चन । एतद्वैतत् ॥ ९ ॥ yataścodeti sūryo’staṃ yatra ca gacchati | taṃ devāḥsarve arpitāstadu nātyeti kaścana | etadvaitat || 9 || 9. Whence also the sun rises and where he sets, on that, all the Devas depend. None certainly passes beyond that. This verily is that. Shankara’s Commentary: Moreover, that prana from which the sun rises and that where alone the sun every day sets, that prana....

Text: अग्निर्यथैको भुवनं प्रविष्टो रूपं रूपं प्रतिरूपो बभूव । एकस्तथा सर्वभूतान्तरात्मा रूपं रूपं प्रतिरूपो बहिश्च ॥ ९ ॥ agniryathaiko bhuvanaṃ praviṣṭo rūpaṃ rūpaṃ pratirūpo babhūva | ekastathā sarvabhūtāntarātmā rūpaṃ rūpaṃ pratirūpo bahiśca || 9 || 9. As fire, though one, having entered the world, takes a separate form in respect of every form, so does the internal atman of all living things assume a form for every form and is outside all forms....

Text: न संदृशे तिष्ठति रूपमस्य न चक्शुषा पश्यति कश्चनैनम् । हृदा मनीषा मनसाभिक्लृप्तो य एतद्विदुरमृतास्ते भवन्ति ॥ ९ ॥ na saṃdṛśe tiṣṭhati rūpamasya na cakśuṣā paśyati kaścanainam | hṛdā manīṣā manasābhiklṛpto ya etadviduramṛtāste bhavanti || 9 || 9. His form stands not within the fold of vision. None sees him with the eye. By the intellect controlling the mind, and by constant meditation is he revealed. Whoso knows that becomes immortal....

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 9 इन्द्रेहि मत्स्यन्धसो विश्वेभिः सोमपर्वभिः | महानभिष्टिरोजसा || एमेनं सर्जता सुते मन्दिमिन्द्राय मन्दिने | चक्रिं विश्वानि चक्रये || मत्स्वा सुशिप्र मन्दिभिः सतोमेभिर्विश्वचर्षणे | सचैषुसवनेष्वा || अस्र्ग्रमिन्द्र ते गिरः परति तवामुदहासत | अजोषा वर्षभं पतिम || सं चोदय चित्रमर्वाग राध इन्द्र वरेण्यम | असदित ते विभु परभु || अस्मान सु तत्र चोदयेन्द्र राये रभस्वतः | तुविद्युम्न यशस्वतः || सं गोमदिन्द्र वाजवदस्मे पर्थु शरवो बर्हत | विश्वायुर्धेह्यक्षितम || अस्मे धेहि शरवो बर्हद दयुम्नं सहस्रसातमम | इन्द्र ता रथिनीरिषः || वसोरिन्द्रं वसुपतिं गीर्भिर्ग्र्णन्त रग्मियम | होम गन्तारमूतये || सुते-सुते नयोकसे बर्हद बर्हत एदरिः | इन्द्राय शूषमर्चति ||...

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 11 इन्द्रं विश्वा अवीव्र्धन समुद्रव्यचसं गिरः | रथीतमंरथीनां वाजानां सत्पतिं पतिम || सख्ये त इन्द्र वाजिनो मा भेम शवसस पते | तवामभि परणोनुमो जेतारमपराजितम || पूर्वीरिन्द्रस्य रातयो न वि दस्यन्त्यूतयः | यदी वाजस्य गोमत सतोत्र्भ्यो मंहते मघम || पुरां भिन्दुर्युवा कविरमितौजा अजायत | इन्द्रो विश्वस्यकर्मणो धर्ता वज्री पुरुष्टुतः || तवं वलस्य गोमतो.अपावरद्रिवो बिलम | तवां देवा अबिभ्युषस्तुज्यमानास आविषुः || तवाहं शूर रातिभिः परत्यायं सिन्धुमावदन | उपातिष्ठन्त गिर्वणो विदुष टे तस्य कारवः || मायाभिरिन्द्र मायिनं तवं शुष्णमवातिरः | विदुष टे तस्य मेधिरास्तेषां शरवांस्युत तिर || इन्द्रमीशानमोजसाभि सतोमा अनूषत | सहस्रं यस्य रातय उत वा सन्ति भूयसीः ||...

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 9 नि होता होत्र्षदने विदानस्त्वेषो दीदिवानसदत सुदक्षः | अदब्धव्रतप्रमतिर्वसिष्ठः सहस्रम्भरः शुचिजिह्वो अग्निः || तवं दूतस्त्वमु नः परस्पास्त्वं वस्य आ वर्षभ परणेता | अग्ने तोकस्य नस्तने तनूनामप्रयुछन दीद्यद बोधि गोपाः || विधेम ते परमे जन्मन्नग्ने विधेम सतोमैरवरे सधस्थे | यस्माद योनेरुदारिथा यजे तं पर तवे हवींषि जुहुरेसमिद्धे || अग्ने यजस्व हविषा यजीयाञ्छ्रुष्टी देष्णमभि गर्णीहि राधः | तवं हयसि रयिपती रयीणां तवं शुक्रस्य वचसो मनोता || उभयं ते न कषीयते वसव्यं दिवे-दिवे जायमानस्य दस्म | कर्धि कषुमन्तं जरितारमग्ने कर्धि पतिं सवपत्यस्य रायः || सैनानीकेन सुविदत्रो अस्मे यष्टा देवानायजिष्ठः सवस्ति | अदब्धो गोपा उत नः परस्पा अग्ने दयुमदुत रेवद दिदीहि ||...

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 9 सखायस्त्वा वव्र्महे देवं मर्तास ऊतये | अपां नपातंसुभगं सुदीदितिं सुप्रतूर्तिमनेहसम || कायमानो वना तवं यन मातॄरजगन्नपः | न तत तेग्ने परम्र्षे निवर्तनं यद दूरे सन्निहाभवः || अति तर्ष्टं ववक्षिथाथैव सुमना असि | पर-परान्ये यन्ति पर्यन्य आसते येषां सख्ये असि शरितः || ईयिवांसमति सरिधः शश्वतीरति सश्चतः | अन्वीमविन्दन निचिरासो अद्रुहो.अप्सु सिंहमिव शरितम || सस्र्वांसमिव तमनाग्निमित्था तिरोहितम | ऐनं नयन मातरिश्वा परावतो देवेभ्यो मथितं परि || तं तवा मर्ता अग्र्भ्णत देवेभ्यो हव्यवाहन | विश्वान यद्यज्ञानभिपासि मानुष तव करत्वा यविष्ठ्य || तद भद्रं तव दंसना पाकाय चिच्छदयति | तवां यदग्ने पशवः समासते समिद्धमपिशर्वरे || आ जुहोता सवध्वरं शीरं पावकशोचिषम | आशुं दूतमजिरं परत्नमीड्यं शरुष्टी देवं सपर्यत || तरीणि शता तरी सहस्राण्यग्निं तरिंशच्च देवा नवचासपर्यन | औक्षन घर्तैरस्त्र्णन बर्हिरस्मा आदिद धोतारं नयसादयन्त ||...