Archive

Shloka यावानर्थ उदपाने सर्वतः सम्प्लुतोदके | तावान्सर्वेषु वेदेषु ब्राह्मणस्य विजानतः ||२-४६|| Transliteration yāvānartha udapāne sarvataḥ samplutodake . tāvānsarveṣu vedeṣu brāhmaṇasya vijānataḥ ||2-46|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 2.46. What portion in a reservoir, flooded with water everywhere, is useful [for a man in thirst], that much portion [alone] in all the Vedas is useful for an intelligent student of the Vedas. Shri Purohit Swami 2.46 As a man can drink water from any side of a full tank, so the skilled theologian can wrest from any scripture that which will serve his purpose....

Shloka यदि मामप्रतीकारमशस्त्रं शस्त्रपाणयः | धार्तराष्ट्रा रणे हन्युस्तन्मे क्षेमतरं भवेत् ||१-४६|| Transliteration yadi māmapratīkāramaśastraṃ śastrapāṇayaḥ . dhārtarāṣṭrā raṇe hanyustanme kṣemataraṃ bhavet ||1-46|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 1.46. It would be more beneficial for me if Dhrtarastra’s men with weapons in their hands, should slay me, unresisting and unarmed. Shri Purohit Swami 1.46 If, on the contrary, the sons of Dhritarashtra, with weapons in their hand, should slay me, unarmed and unresisting, surely that would be better for my welfare!...

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 56 एष पर पूर्वीरव तस्य चम्रिषो.अत्यो न योषामुदयंस्त भुर्वणिः | दक्षं महे पाययते हिरण्ययं रथमाव्र्त्या हरियोगं रभ्वसम || तं गूर्तयो नेमन्निषः परीणसः समुद्रं न संचरणे सनिष्यवः | पतिं दक्षस्य विदथस्य नू सहो गिरिं न वेना अधि रोह तेजसा || स तुर्वणिर्महानरेणु पौंस्ये गिरेर्भ्र्ष्टिर्न भराजते तुजा शवः | येन शुष्णं मायिनमायसो मदे दुध्राभूषु रामयन नि दामनि || देवी यदि तविषी तवाव्र्धोतय इन्द्रं सिषक्त्युषसं न सूर्यः | यो धर्ष्णुना शवसा बाधते तम इयर्ति रेणुं बर्हदर्हरिष्वणिः || वि यत तिरो धरुणमच्युतं रजो....

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 46 युध्मस्य ते वर्षभस्य सवराज उग्रस्य यून सथविरस्य घर्ष्वेः | अजूर्यतो वज्रिणो वीर्याणीन्द्र शरुतस्य महतो महानि || महानसि महिष वर्ष्ण्येभिर्धनस्प्र्दुग्र सहमानो अन्यान | एको विश्वस्य भुवनस्य राजा स योधया च कषयया च जनान || पर मात्राभी रिरिचे रोचमानः पर देवेभिर्विश्वतो अप्रतीतः | पर मज्मना दिव इन्द्रः पर्थिव्याः परोरोर्महो अन्तरिक्षाद रजीषी || उरुं गभीरं जनुषाभ्युग्रं विश्वव्यचसमवतं मतीनाम | इन्द्रं सोमासः परदिवि सुतासः समुद्रं न सरवता विशन्ति || यं सोममिन्द्र पर्थिवीद्यावा गर्भं न माता बिभ्र्तस्त्वाया | तं ते हिन्वन्ति तमु ते मर्जन्त्यध्वर्यवो वर्षभ पातवा उ ||...

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 46 अग्रम पिबा मधूनां सुतं वायो दिविष्टिषु | तवं हि पूर्वपा असि || शतेना नो अभिष्टिभिर नियुत्वां इन्द्रसारथिः | वायो सुतस्य तर्म्पतम || आ वां सहस्रं हरय इन्द्रवायू अभि परयः | वहन्तु सोमपीतये || रथं हिरण्यवन्धुरम इन्द्रवायू सवध्वरम | आ हि सथाथो दिविस्प्र्शम || रथेन पर्थुपाजसा दाश्वांसम उप गछतम | इन्द्रवायू इहा गतम || इन्द्रवायू अयं सुतस तं देवेभिः सजोषसा | पिबतं दाशुषो गर्हे || इह परयाणम अस्तु वाम इन्द्रवायू विमोचनम | इह वां सोमपीतये ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 46 हयो न विद्वां अयुजि सवयं धुरि तां वहामि परतरणीम अवस्युवम | नास्या वश्मि विमुचं नाव्र्तम पुनर विद्वान पथः पुरेत रजु नेषति || अग्न इन्द्र वरुण मित्र देवाः शर्धः पर यन्त मारुतोत विष्णो | उभा नासत्या रुद्रो अध गनाः पूषा भगः सरस्वती जुषन्त || इन्द्राग्नी मित्रावरुणादितिं सवः पर्थिवीं दयाम मरुतः पर्वतां अपः | हुवे विष्णुम पूषणम बरह्मणस पतिम भगं नु शंसं सवितारम ऊतये || उत नो विष्णुर उत वातो अस्रिधो दरविणोदा उत सोमो मयस करत | उत रभव उत राये नो अश्विनोत तवष्टोत विभ्वानु मंसते || उत तयन नो मारुतं शर्ध आ गमद दिविक्षयं यजतम बर्हिर आसदे | बर्हस्पतिः शर्म पूषोत नो यमद वरूथ्यं वरुणो मित्रो अर्यमा || उत तये नः पर्वतासः सुशस्तयः सुदीतयो नद्यस तरामणे भुवन | भगो विभक्ता शवसावसा गमद उरुव्यचा अदितिः शरोतु मे हवम || देवानाम पत्नीर उशतीर अवन्तु नः परावन्तु नस तुजये वाजसातये | याः पार्थिवासो या अपाम अपि वरते ता नो देवीः सुहवाः शर्म यछत || उत गना वयन्तु देवपत्नीर इन्द्राण्य अग्नाय्य अश्विनी राट | आ रोदसी वरुणानी शर्णोतु वयन्तु देवीर य रतुर जनीनाम ||...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 46 तवामिद धि हवामहे साता वाजस्य कारवः | तवां वर्त्रेष्विन्द्र सत्पतिं नरस्त्वां काष्ठास्वर्वतः || स तवं नश्चित्र वज्रहस्त धर्ष्णुया मह सतवानो अद्रिवः | गामश्वं रथ्यमिन्द्र सं किर सत्रा वाजं न जिग्युषे || यः सत्राहा विचर्षणिरिन्द्रं तं हूमहे वयम | सहस्रमुष्क तुविन्र्म्ण सत्पते भवा समत्सु नो वर्धे || बाधसे जनान वर्षभेव मन्युना घर्षौ मीळ्ह रचीषम | अस्माकं बोध्यविता महाधने तनूष्वप्सु सूर्ये || इन्द्र जयेष्ठं न आ भरनोजिष्ठं पपुरि शरवः | येनेमे चित्र वज्रहस्त रोदसी ओभे सुशिप्र पराः || तवामुग्रमवसे चर्षणीसहं राजन देवेषु हूमहे | विश्वा सु नो विथुरा पिब्दना वसो....

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 46 इमा रुद्राय सथिरधन्वने गिरः कषिप्रेषवे देवाय सवधाव्ने | अषाळ्हाय सहमानाय वेधसे तिग्मायुधाय भरता शर्णोतु नः || स हि कषयेण कषम्यस्य जन्मनः साम्राज्येन दिव्यस्य चेतति | अवन्नवन्तीरुप नो दुरश्चरानमीवो रुद्र जासु नो भव || या ते दिद्युदवस्र्ष्टा दिवस परि कष्मया चरति परि साव्र्णक्तु नः | सहस्रं ते सवपिवात भेषजा मा नस्तोकेषुतनयेषु रीरिषह || मा नो वधी रुद्र मा परा दा मा ते भूम परसितौ हीळितस्य | आ नो भज बर्हिषि जीवशंसे यूयं पात … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 46 तवावतः पुरूवसो वयमिन्द्र परणेतः समसि सथातर्हरीणाम || तवां हि सत्यमद्रिवो विद्म दातारमिषाम | विद्म दातारं रयीणाम || आ यस्य ते महिमानं शतमूते शतक्रतो | गीर्भिर्ग्र्णन्ति कारवः || सुनीथो घा स मर्त्यो यं मरुतो यमर्यमा | मित्रः पान्त्यद्रुहः || दधानो गोमदश्ववद सुवीर्यमादित्यजूत एधते | सदा राया पुरुस्प्र्हा || तमिन्द्रं दानमीमहे शवसानमभीर्वम | ईशानं राय ईमहे || तस्मिन हि सन्त्यूतयो विश्वा अभीरवः सचा | तमा वहन्तु सप्तयः पुरूवसुं मदाय हरयः सुतम || यस्ते मदो वरेण्यो य इन्द्र वर्त्रहन्तमः | य आददिः सवर्न्र्भिर्यः पर्तनासु दुष्टरः || यो दुष्टरो विश्ववार शरवाय्यो वाजेष्वस्ति तरुता | सनः शविष्ठ सवना वसो गहि गमेम गोमति वरजे || गव्यो षु णो यथा पुराश्वयोत रथया | वरिवस्य महामह || नहि ते शूर राधसो....

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 46 अस्र्ग्रन देववीतये.अत्यासः कर्त्व्या इव | कषरन्तः पर्वताव्र्धः || परिष्क्र्तास इन्दवो योषेव पित्र्यावती | वायुं सोमा अस्र्क्षत || एते सोमास इन्दवः परयस्वन्तः चमू सुताः | इन्द्रं वर्धन्ति कर्मभिः || आ धावता सुहस्त्यः शुक्रा गर्भ्णीत मन्थिना | गोभिः शरीणीत मत्सरम || स पवस्व धनंजय परयन्ता राधसो महः | अस्मभ्यं सोम गातुवित || एतं मर्जन्ति मर्ज्यं पवमानं दश कषिपः | इन्द्राय मत्सरं मदम || asṛghran devavītaye.atyāsaḥ kṛtvyā iva | kṣarantaḥ parvatāvṛdhaḥ || pariṣkṛtāsa indavo yoṣeva pitryāvatī | vāyuṃ somā asṛkṣata || ete somāsa indavaḥ prayasvantaḥ camū sutāḥ | indraṃ vardhanti karmabhiḥ || ā dhāvatā suhastyaḥ śukrā ghṛbhṇīta manthinā | ghobhiḥ śrīṇīta matsaram || sa pavasva dhanaṃjaya prayantā rādhaso mahaḥ | asmabhyaṃ soma ghātuvit || etaṃ mṛjanti marjyaṃ pavamānaṃ daśa kṣipaḥ | indrāya matsaraṃ madam ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 46 पर होता जातो महान नभोविन नर्षद्वा सीददपामुपस्थे | दधिर्यो धायि स ते वयांसि यन्ता वसूनि विधतेतनूपाः || इमं विधन्तो अपां सधस्थे पशुं न नष्टं पदैरनु गमन | गुहा चतन्तमुशिजो नमोभिरिछन्तो धीराभ्र्गवो.अविन्दन || इमं तरितो भूर्यविन्ददिछन वैभूवसो मूर्धन्यघ्न्यायाः | स शेव्र्धो जात आ हर्म्येषु नाभिर्युवाभवति रोचनस्य || मन्द्रं होतारमुशिजो नमोभिः पराञ्चं यज्ञं नेतारमध्वराणाम | विशामक्र्ण्वन्नरतिं पावकं हव्यवाहन्दधतो मानुषेषु || पर भूर्जयन्तं महां विपोधां मूरा अमूरं पुरान्दर्माणम | नयन्तो गर्भं वनां धियं धुर्हिरिश्मश्रुं नार्वाणं धनर्चम || नि पस्त्यासु तरित सतभूयन परिवीतो योनौ सीददन्तः | अतः संग्र्भ्या विशां दमूना विधर्मणायन्त्रैरीयतेनॄन || अस्याजरासो दमामरित्रा अर्चद्धूमासो अग्नयः पावकाः | शवितीचयः शवात्रासो भुरण्यवो वनर्षदो वायवो नसोमाः || पर जिह्वया भरते वेपो अग्निः पर वयुनानि चेतसाप्र्थिव्याः | तमायवः शुचयन्तं पावकं मन्द्रंहोतारं दधिरे यजिष्ठम || दयावा यमग्निं पर्थिवी जनिष्टामापस्त्वष्टा भर्गवोयं सहोभिः | ईळेन्यं परथमं मातरिश्वा देवास्ततक्षुर्मनवे यजत्रम || यं तवा देवा दधिरे हव्यवाहं पुरुस्प्र्हो मानुषासोयजत्रम | स यामन्नग्ने सतुवते वयो धाः पर देवयन्यशसः सं हि पूर्वीः ||...

Shloka श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात् | स्वभावनियतं कर्म कुर्वन्नाप्नोति किल्बिषम् ||१८-४७|| Transliteration śreyānsvadharmo viguṇaḥ paradharmātsvanuṣṭhitāt . svabhāvaniyataṃ karma kurvannāpnoti kilbiṣam ||18-47|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 18.47. Better is one’s own prescribed duties, [born of one’s nature, even though] it is devoid of ality, than another’s duty well executed; the doer of duty, dependent on (or prescribed according to) one’s own nature, does not incur sin. Shri Purohit Swami 18.47 It is better to do one’s own duty, however defective it may be, than to follow the duty of another, however well one may perform it....

Shloka श्रीभगवानुवाच | मया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं रूपं परं दर्शितमात्मयोगात् | तेजोमयं विश्वमनन्तमाद्यं यन्मे त्वदन्येन न दृष्टपूर्वम् ||११-४७|| Transliteration śrībhagavānuvāca . mayā prasannena tavārjunedaṃ rūpaṃ paraṃ darśitamātmayogāt . tejomayaṃ viśvamanantamādyaṃ yanme tvadanyena na dṛṣṭapūrvam ||11-47|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 11.47. The Bhagavat said Being gracious towards you, I have shown you, O Arjuna, this supreme form, as a result of [Your] concentration on the Self; this form of Mine full of splendour universal , unending and primal, has been never seen before by anybody other than your-self....

Shloka योगिनामपि सर्वेषां मद्गतेनान्तरात्मना | श्रद्धावान्भजते यो मां स मे युक्ततमो मतः ||६-४७|| Transliteration yogināmapi sarveṣāṃ madgatenāntarātmanā . śraddhāvānbhajate yo māṃ sa me yuktatamo mataḥ ||6-47|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 6.47. He, who has faith and serves Me with his inner self gone to Me, he is considered by Me as the best master of Yoga, among all the men of Yoga. Shri Purohit Swami 6.47 I look upon him as the best of mystics who, full of faith, worshippeth Me and abideth in Me....

Shloka कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन | मा कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते सङ्गोऽस्त्वकर्मणि ||२-४७|| Transliteration karmaṇyevādhikāraste mā phaleṣu kadācana . mā karmaphalaheturbhūrmā te saṅgo.astvakarmaṇi ||2-47|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 2.47. Let your claim lie on action alone and never on the fruits; you should never be a cause for the fruits of action; let not your attachment be to inaction. Shri Purohit Swami 2.47 But thou hast only the right to work, but none to the fruit thereof....