Archive

Shloka इन्द्रियाणि पराण्याहुरिन्द्रियेभ्यः परं मनः | मनसस्तु परा बुद्धिर्यो बुद्धेः परतस्तु सः ||३-४२|| Transliteration indriyāṇi parāṇyāhurindriyebhyaḥ paraṃ manaḥ . manasastu parā buddhiryo buddheḥ paratastu saḥ ||3-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 3.42. Different are the sense-organs [from their objects], they say; from the sense-organs different is the mind; from the mind too the intellect is different; what is different from the intellect is That (Self). Shri Purohit Swami 3.42 It is said that the senses are powerful....

Shloka यामिमां पुष्पितां वाचं प्रवदन्त्यविपश्चितः | वेदवादरताः पार्थ नान्यदस्तीति वादिनः ||२-४२|| Transliteration yāmimāṃ puṣpitāṃ vācaṃ pravadantyavipaścitaḥ . vedavādaratāḥ pārtha nānyadastīti vādinaḥ ||2-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 2.42. - 2.43. O son of Prtha ! Those, whose very nature is desire, whose goal is heaven, who esteem only the Vedic declaration [of fruits], who declare that there is nothing else, who proclaim this flowery speech about the paths to the lordship of the objects of enjoyment-[the paths] that are full of different actionsand who desire action alone as a fruit of their birth-they are men without insight....

Shloka सङ्करो नरकायैव कुलघ्नानां कुलस्य च | पतन्ति पितरो ह्येषां लुप्तपिण्डोदकक्रियाः ||१-४२|| Transliteration saṅkaro narakāyaiva kulaghnānāṃ kulasya ca . patanti pitaro hyeṣāṃ luptapiṇḍodakakriyāḥ ||1-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 1.42. The intermixture leads the family-ruiners and the family to nothing but the hell; for, their ancestors (their individual souls) fall down [in hell], being deprived of the rites of offering rice-balls and water [intended to them]. Shri Purohit Swami 1.42 Promiscuity ruins both the family and those who defile it; while the souls of our ancestors droop, through lack of the funeral cakes and ablutions....

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 52 तयं सु मेषं महया सवर्विदं शतं यस्य सुभ्वः साकमीरते | अत्यं न वाजं हवनस्यदं रथमेन्द्रं वव्र्त्यामवसे सुव्र्क्तिभिः || स पर्वतो न धरुणेष्वच्युतः सहस्रमूतिस्तविषीषु वाव्र्धे | इन्द्रो यद वर्त्रमवधीन नदीव्र्तमुब्जन्नर्णांसिजर्ह्र्षाणो अन्धसा || स हि दवरो दवरिषु वव्र ऊधनि चन्द्रबुध्नो मदव्र्द्धो मनीषिभिः | इन्द्रं तमह्वे सवपस्यया धिया मंहिष्ठरातिं स हि पप्रिरन्धसः || आ यं पर्णन्ति दिवि सद्मबर्हिषः समुद्रं न सुभ्वः सवा अभिष्टयः | तं वर्त्रहत्ये अनु तस्थुरूतयः शुष्मािन्द्रमवाता अह्रुतप्सवः || अभि सवव्र्ष्टिं मदे अस्य युध्यतो रघ्वीरिव परवणे सस्रुरूतयः | इन्द्रो यद वज्री धर्षमाणो अन्धसा भिनद वलस्य परिधीन्रिव तरितः || परीं घर्णा चरति तित्विषे शवो....

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 42 कनिक्रदज्जनुषं परब्रुवाण इयर्ति वाचमरितेव नावम | सुमङगलश्च शकुने भवासि मा तवा का चिदभिभा विश्व्या विदत || मा तवा शयेन उद वधीन मा सुपर्णो मा तवा विददिषुमान्वीरो अस्ता | पित्र्यामनु परदिशं कनिक्रदत सुमङगलो भद्रवादी वदेह || अव करन्द दक्षिणतो गर्हाणां सुमङगलो भद्रवादी शकुन्ते | मा न सतेन ईशत माघशंसो बर्हद … || kanikradajjanuṣaṃ prabruvāṇa iyarti vācamariteva nāvam | sumaṅghalaśca śakune bhavāsi mā tvā kā cidabhibhā viśvyā vidat || mā tvā śyena ud vadhīn mā suparṇo mā tvā vidadiṣumānvīro astā | pitryāmanu pradiśaṃ kanikradat sumaṅghalo bhadravādī vadeha || ava kranda dakṣiṇato ghṛhāṇāṃ sumaṅghalo bhadravādī śakunte | mā na stena īśata māghaśaṃso bṛhad … ||...

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 42 उप नः सुतमा गहि सोममिन्द्र गवाशिरम | हरिभ्यां यस्ते अस्मयुः || तमिन्द्र मदमा गहि बर्हिष्ठां गरावभिः सुतम | कुविन नवस्य तर्प्णवः || इन्द्रमित्था गिरो ममाछागुरिषिता इतः | आव्र्ते सोमपीतये || इन्द्रं सोमस्य पीतये सतोमैरिह हवामहे | उक्थेभिः कुविदागमत || इन्द्र सोमाः सुता इमे तान दधिष्व शतक्रतो | जठरे वाजिनीवसो || विद्मा हि तवा धनंजयं वाजेषु दध्र्षं कवे | अधा तेसुम्नमीमहे || इममिन्द्र गवाशिरं यवाशिरं च नः पिब | आगत्या वर्षभिः सुतम || तुभ्येदिन्द्र सव ओक्ये सोमं चोदामि पीतये | एष रारन्तु ते हर्दि || तवां सुतस्य पीतये परत्नमिन्द्र हवामहे | कुशिकासो अवस्यवः ||...

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 42 मम दविता राष्ट्रं कषत्रियस्य विश्वायोर विश्वे अम्र्ता यथा नः | करतुं सचन्ते वरुणस्य देवा राजामि कर्ष्टेर उपमस्य वव्रेः || अहं राजा वरुणो मह्यं तान्य असुर्याणि परथमा धारयन्त | करतुं सचन्ते वरुणस्य देवा राजामि कर्ष्टेर उपमस्य वव्रेः || अहम इन्द्रो वरुणस ते महित्वोर्वी गभीरे रजसी सुमेके | तवष्टेव विश्वा भुवनानि विद्वान सम ऐरयं रोदसी धारयं च || अहम अपो अपिन्वम उक्षमाणा धारयं दिवं सदन रतस्य | रतेन पुत्रो अदितेर रतावोत तरिधातु परथयद वि भूम || मां नरः सवश्वा वाजयन्तो मां वर्ताः समरणे हवन्ते | कर्णोम्य आजिम मघवाहम इन्द्र इयर्मि रेणुम अभिभूत्योजाः || अहं ता विश्वा चकरं नकिर मा दैव्यं सहो वरते अप्रतीतम | यन मा सोमासो ममदन यद उक्थोभे भयेते रजसी अपारे || विदुष ते विश्वा भुवनानि तस्य ता पर बरवीषि वरुणाय वेधः | तवं वर्त्राणि शर्ण्विषे जघन्वान तवं वर्तां अरिणा इन्द्र सिन्धून || अस्माकम अत्र पितरस त आसन सप्त रषयो दौर्गहे बध्यमाने | त आयजन्त तरसदस्युम अस्या इन्द्रं न वर्त्रतुरम अर्धदेवम || पुरुकुत्सानी हि वाम अदाशद धव्येभिर इन्द्रावरुणा नमोभिः | अथा राजानं तरसदस्युम अस्या वर्त्रहणं ददथुर अर्धदेवम || राया वयं ससवांसो मदेम हव्येन देवा यवसेन गावः | तां धेनुम इन्द्रावरुणा युवं नो विश्वाहा धत्तम अनपस्फुरन्तीम ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 42 पर शंतमा वरुणं दीधिती गीर मित्रम भगम अदितिं नूनम अश्याः | पर्षद्योनिः पञ्चहोता शर्णोत्व अतूर्तपन्था असुरो मयोभुः || परति मे सतोमम अदितिर जग्र्भ्यात सूनुं न माता हर्द्यं सुशेवम | बरह्म परियं देवहितं यद अस्त्य अहम मित्रे वरुणे यन मयोभु || उद ईरय कवितमं कवीनाम उनत्तैनम अभि मध्वा घर्तेन | स नो वसूनि परयता हितानि चन्द्राणि देवः सविता सुवाति || सम इन्द्र णो मनसा नेषि गोभिः सं सूरिभिर हरिवः सं सवस्ति | सम बरह्मणा देवहितं यद अस्ति सं देवानां सुमत्या यज्ञियानाम || देवो भगः सविता रायो अंश इन्द्रो वर्त्रस्य संजितो धनानाम | रभुक्षा वाज उत वा पुरंधिर अवन्तु नो अम्र्तासस तुरासः || मरुत्वतो अप्रतीतस्य जिष्णोर अजूर्यतः पर बरवामा कर्तानि | न ते पूर्वे मघवन नापरासो न वीर्यं नूतनः कश चनाप || उप सतुहि परथमं रत्नधेयम बर्हस्पतिं सनितारं धनानाम | यः शंसते सतुवते शम्भविष्ठः पुरूवसुर आगमज जोहुवानम || तवोतिभिः सचमाना अरिष्टा बर्हस्पते मघवानः सुवीराः | ये अश्वदा उत वा सन्ति गोदा ये वस्त्रदाः सुभगास तेषु रायः || विसर्माणं कर्णुहि वित्तम एषां ये भुञ्जते अप्र्णन्तो न उक्थैः | अपव्रतान परसवे वाव्र्धानान बरह्मद्विषः सूर्याद यावयस्व || य ओहते रक्षसो देववीताव अचक्रेभिस तम मरुतो नि यात | यो वः शमीं शशमानस्य निन्दात तुछ्यान कामान करते सिष्विदानः || तम उ षटुहि यः सविषुः सुधन्वा यो विश्वस्य कषयति भेषजस्य | यक्ष्वा महे सौमनसाय रुद्रं नमोभिर देवम असुरं दुवस्य || दमूनसो अपसो ये सुहस्ता वर्ष्णः पत्नीर नद्यो विभ्वतष्टाः | सरस्वती बर्हद्दिवोत राका दशस्यन्तीर वरिवस्यन्तु शुभ्राः || पर सू महे सुशरणाय मेधां गिरम भरे नव्यसीं जायमानाम | य आहना दुहितुर वक्षणासु रूपा मिनानो अक्र्णोद इदं नः || पर सुष्टुति सतनयन्तं रुवन्तम इळस पतिं जरितर नूनम अश्याः | यो अब्दिमां उदनिमां इयर्ति पर विद्युता रोदसी उक्षमाणः || एष सतोमो मारुतं शर्धो अछा रुद्रस्य सूनूंर युवन्यूंर उद अश्याः | कामो राये हवते मा सवस्त्य उप सतुहि पर्षदश्वां अयासः || परैष सतोमः पर्थिवीम अन्तरिक्षं वनस्पतींर ओषधी राये अश्याः | देवो-देवः सुहवो भूतु मह्यम मा नो माता पर्थिवी दुर्मतौ धात || उरौ देवा अनिबाधे सयाम | सम अश्विनोर अवसा नूतनेन मयोभुवा सुप्रणीती गमेम | आ नो रयिं वहतम ओत वीरान आ विश्वान्य अम्र्ता सौभगानि ||...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 42 परत्यस्मै पिपीषते विश्वानि विदुषे भर | अरंगमाय जग्मये.अपश्चाद्दघ्वने नरे || एमेनं परत्येतन सोमेभिः सोमपातमम | अमत्रेभिर्र्जीषिणमिन्द्रं सुतेभिरिन्दुभिः || यदी सुतेभिरिन्दुभिः सोमेभिः परतिभूषथ | वेदा विश्वस्य मेधिरो धर्षत तं-तमिदेषते || अस्मा-अस्मा इदन्धसो.अध्वर्यो पर भरा सुतम | कुवित समस्य जेन्यस्य शर्धतो.अभिशस्तेरवस्परत || pratyasmai pipīṣate viśvāni viduṣe bhara | araṃghamāya jaghmaye.apaścāddaghvane nare || emenaṃ pratyetana somebhiḥ somapātamam | amatrebhirṛjīṣiṇamindraṃ sutebhirindubhiḥ || yadī sutebhirindubhiḥ somebhiḥ pratibhūṣatha | vedā viśvasya medhiro dhṛṣat taṃ-tamideṣate || asmā-asmā idandhaso....

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 42 पर बरह्माणो अङगिरसो नक्षन्त पर करन्दनुर्नभन्यस्य वेतु | पर धेनव उदप्रुतो नवन्त युज्यातामद्री अध्वरस्य पेशः || सुगस्ते अग्ने सनवित्तो अध्वा युक्ष्वा सुते हरितो रोहितश्च | ये वा सद्मन्नरुषा वीरवाहो हुवे देवानां जनिमानिसत्तः || समु वो यज्ञं महयन नमोभिः पर होता मन्द्रो रिरिच उपाके | यजस्व सु पुर्वणीक देवाना यज्ञियामरमतिं वव्र्त्याः || यदा वीरस्य रेवतो दुरोणे सयोनशीरतिथिराचिकेतत | सुप्रीतो अग्निः सुधितो दम आ स विशे दाति वार्यमियत्यै || इमं नो अग्ने अध्वरं जुषस्व मरुत्स्विन्द्रे यशसं कर्धी नः | आ नक्ता बर्हिः सदतामुषासोशन्ता मित्रावरुणायजेह || एवाग्निं सहस्यं वसिष्ठो रायस्कामो विश्वप्स्न्यस्य सतौत | इषं रयिं पप्रथद वाजमस्मे यूयं पात … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 42 अस्तभ्नाद दयामसुरो विश्ववेदा अमिमीत वरिमाणं पर्थिव्याः | आसीदद विश्वा भुवनानि सम्राड विश्वेत तानि वरुणस्य वरतानि || एवा वन्दस्व वरुणं बर्हन्तं नमस्या धीरमम्र्तस्य गोपाम | स नः शर्म तरिवरूथं वि यंसत पातं नो दयावाप्र्थिवी उपस्थे || इमां धियं शिक्षमाणस्य देव करतुं दक्षं वरुण सं शिशाधि | ययाति विश्वा दुरिता तरेम सुतर्माणमधि नावं रुहेम || आ वां गरावाणो अश्विना धीभिर्विप्रा अचुच्यवुः | नासत्या सोमपीतये नभन्तामन्यके समे || यथा वामत्रिरश्विना गीर्भिर्विप्रो अजोहवीत | नासत्यासोमपीतये नभन्तामन्यके समे || एवा वामह्व ऊतये यथाहुवन्त मेधिराः | नासत्या सोमपीतये नभन्तामन्यके समे ||...

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 42 जनयन रोचना दिवो जनयन्नप्सु सूर्यम | वसानो गा अपोहरिः || एष परत्नेन मन्मना देवो देवेभ्यस परि | धारया पवते सुतः || वाव्र्धानाय तूर्वये पवन्ते वाजसातये | सोमाः सहस्रपाजसः || दुहानः परत्नमित पयः पवित्रे परि षिच्यते | करन्दन देवानजीजनत || अभि विश्वानि वार्याभि देवान रताव्र्धः | सोमः पुनानोर्षति || गोमन नः सोम वीरवदश्वावद वाजवत सुतः | पवस्व बर्हतीरिषः || janayan rocanā divo janayannapsu sūryam | vasāno ghā apohariḥ || eṣa pratnena manmanā devo devebhyas pari | dhārayā pavate sutaḥ || vāvṛdhānāya tūrvaye pavante vājasātaye | somāḥ sahasrapājasaḥ || duhānaḥ pratnamit payaḥ pavitre pari ṣicyate | krandan devānajījanat || abhi viśvāni vāryābhi devān ṛtāvṛdhaḥ | somaḥ punānoarṣati || ghoman naḥ soma vīravadaśvāvad vājavat sutaḥ | pavasva bṛhatīriṣaḥ ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 42 अस्तेव सु परतरं लायमस्यन भूषन्निव पर भरास्तोममस्मै | वाचा विप्रास्तरत वाचमर्यो नि रामयजरितः सोम इन्द्रम || दोहेन गामुप शिक्षा सखायं पर बोधय जरितर्जारमिन्द्रम | कोशं न पूर्णं वसुना नय्र्ष्टमा चयावयमघदेयाय शूरम || किमङग तवा मघवन भोजमाहुः शिशीहि मा शिशयन्त्वा शर्णोमि | अप्नस्वती मम धीरस्तु शक्र वसुविदम्भगमिन्द्रा भरा नः || तवां जना ममसत्येष्विन्द्र सन्तस्थाना वि हवयन्तेसमीके | अत्रा युजं कर्णुते यो हविष्मान नासुन्वतासख्यं वष्टि शूरः || धनं न सयन्द्रं बहुलं यो अस्मै तीव्रान सोमानासुनोतिप्रयस्वान | तस्मै शत्रून सुतुकान परातरह्नो निस्वष्ट्रान युवति हन्ति वर्त्रम || यस्मिन वयं दधिमा शंसमिन्द्रे यः शिश्राय मघवाकाममस्मे | आराच्चित सन भयतामस्य शत्रुर्न्यस्मैद्युम्ना जन्या नमन्ताम || आराच्छत्रुमप बाधस्व दूरमुग्रो यः शम्बःपुरुहूत तेन | अस्मे धेहि यवमद गोमदिन्द्र कर्धी धियंजरित्रे वाजरत्नाम || पर यमन्तर्व्र्षसवासो अग्मन तीव्राः सोमा बहुलान्तासैन्द्रम | नाह दामानं मघवा नि यंसन नि सुन्वते वहतिभूरि वामम || उत परहामतिदीव्या जयाति कर्तं यच्छ्वघ्नी विचिनोतिकाले | यो देवकामो न धना रुणद्धि समित तं रायास्र्जति सवधावान || गोभिष टरेमामतिं दुरेवां यवेन कषुधं पुरुहूतविश्वाम | वयं राजभिः परथमा धनान्यस्माकेनव्र्जनेना जयेम || बर्हस्पतिर्नः परि पातु पश्चादुतोत्तरस्मादधरादघायोः | इद्रः पुरस्तादुत मध्यतो नः सखा सखिभ्योवरिवः कर्णोतु ||...

Shloka शौर्यं तेजो धृतिर्दाक्ष्यं युद्धे चाप्यपलायनम् | दानमीश्वरभावश्च क्षात्रं कर्म स्वभावजम् ||१८-४३|| Transliteration śauryaṃ tejo dhṛtirdākṣyaṃ yuddhe cāpyapalāyanam . dānamīśvarabhāvaśca kṣātraṃ karma svabhāvajam ||18-43|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 18.43. Heroic deed, fiery energy, firmness, dexterity, and also non-feeling form battle, giving gifts, overlordship, are the duties of the Ksatriyas, born of their nature. Shri Purohit Swami 18.43 Valour, glory, firmness, skill, generosity, steadiness in battle and ability to rule - these constitute the duty of a soldier....

Shloka पितासि लोकस्य चराचरस्य त्वमस्य पूज्यश्च गुरुर्गरीयान् | न त्वत्समोऽस्त्यभ्यधिकः कुतोऽन्यो लोकत्रयेऽप्यप्रतिमप्रभाव ||११-४३|| Transliteration pitāsi lokasya carācarasya tvamasya pūjyaśca gururgarīyān . na tvatsamo.astyabhyadhikaḥ kuto.anyo lokatraye.apyapratimaprabhāva ||11-43|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 11.43. You are the father of the world of the moving and unmoving; You are the great preceptor of this universe; in the triad of worlds there is no one eal to You-How can there be anyone else superior ? - having greatness not comprehended....