Archive

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 51 अभि तयं मेषं पुरुहूतं रग्मियमिन्द्रं गीर्भिर्मदता वस्वो अर्णवम | यस्य दयावो न विचरन्ति मानुषा भुजे मंहिष्ठमभि विप्रमर्चत || अभीमवन्वन सवभिष्टिमूतयो.अन्तरिक्षप्रां तविषीभिराव्र्तम | इन्द्रं दक्षास रभवो मदच्युतं शतक्रतुं जवनी सून्र्तारुहत || तवं गोत्रमङगिरोभ्यो.अव्र्णोरपोतात्रये शतदुरेषु गातुवित | ससेन चिद विमदायावहो वस्वाजावद्रिं वावसानस्यनर्तयन || तवमपामपिधानाव्र्णोर अपाधारयः पर्वते दानुमद वसु | वर्त्रं यदिन्द्र शवसावधीरहिमादित सूर्यं दिव्यारोहयो दर्शे || तवं मायाभिरप मायिनो.अधमः सवधाभिर्ये अधि शुप्तावजुह्वत | तवं पिप्रोर्न्र्मणः परारुजः पुरः पर रजिश्वानं दस्युहत्येष्वाविथ || तवं कुत्सं शुष्णहत्येष्वाविथारन्धयो....

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 41 वायो ये ते सहस्रिणो रथासस्तेभिरा गहि | नियुत्वान सोमपीतये || नियुत्वान वायवा गह्ययं शुक्रो अयामि ते | गन्तासि सुन्वतो गर्हम || शुक्रस्याद्य गवाशिर इन्द्रवायू नियुत्वतः | आ यातं पिबतं नरा || अयं वां मित्रावरुणा सुतः सोम रताव्र्धा | ममेदिह शरुतं हवम || राजानावनभिद्रुहा धरुवे सदस्युत्तमे | सहस्रस्थूण आसाते || ता सम्राजा घर्तासुती आदित्या दानुनस पती | सचेते अनवह्वरम || गोमदू षु नासत्याश्वावद यातमश्विना | वर्ती रुद्रा नर्पाय्यम || न यत परो नान्तर आदधर्षद वर्षण्वसू | दुःशंसो मर्त्यो रिपुः || ता न आ वोळ्हमश्विना रयिं पिशङगसन्द्र्शम | धिष्न्यावरिवोविदम || इन्द्रो अङग महद भयमभी षदप चुच्यवत | स हि सथिरो विचर्षणिः || इन्द्रश्च मर्ळयाति नो न नः पश्चादघं नशत | भद्रं भवाति नः पुरः || इन्द्र आशाभ्यस परि सर्वाभ्यो अभयं करत | जेता शत्रून विचर्शणिः || विश्वे देवास आ गत शर्णुता म इमं हवम | एदं बर्हिर्नि षीदत || तीव्रो वो मधुमानयं शुनहोत्रेषु मत्सरः | एतं पिबतकाम्यम || इन्द्रज्येष्ठा … || अम्बितमे नदीतमे देवितमे सरस्वति | अप्रशस्ता इव समसि परशस्तिमम्ब नस कर्धि || तवे विश्वा सरस्वति शरितायूंषि देव्याम | शुनहोत्रेषु मत्स्व परजां देवि दिदिड्ढि नः || इमा बरह्म सरस्वति जुषस्व वाजिनीवति | या ते मन्म गर्त्समदा रतावरि परिया देवेषु जुह्वति || परेतां यज्ञस्य शम्भुवा युवामिदा वर्णीमहे | अग्निंच हव्यवाहनम || दयावा नः पर्थिवी इमं सिध्रमद्य दिविस्प्र्शम | यज्णन्देवेषु यछताम || आ वामुपस्थमद्रुहा देवाः सीदन्तु यज्ञियाः | इहाद्यसोमपीतये ||...

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 41 आ तू न इन्द्र मद्र्यग घुवानः सोमपीतये | हरिभ्यां याह्यद्रिवः || सत्तो होता न रत्वियस्तिस्तिरे बर्हिरानुषक | अयुज्रन परातरद्रयः || इमा बरह्म बरह्मवाहः करियन्त आ बर्हिः सीद | वीहि शूर पुरोळाशम || रारन्धि सवनेषु ण एषु सतोमेषु वर्त्रहन | उक्थेष्विन्द्र गिर्वणः || मतयः सोमपामुरुं रिहन्ति शवसस पतिम | इन्द्रं वत्सं न मातरः || स मन्दस्वा हयन्धसो राधसे तन्वा महे | न सतोतारं निदे करः || वयमिन्द्र तवायवो हविष्मन्तो जरामहे | उत तवमस्मयुर्वसो || मारे अस्मद वि मुमुचो हरिप्रियार्वां याहि | इन्द्र सवधावोमत्स्वेह || अर्वाञ्चं तवा सुखे रथे वहतामिन्द्र केशिना | घर्तस्नूबर्हिरासदे ||...

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 41 इन्द्रा को वां वरुणा सुम्नम आप सतोमो हविष्मां अम्र्तो न होता | यो वां हर्दि करतुमां अस्मद उक्तः पस्पर्शद इन्द्रावरुणा नमस्वान || इन्द्रा ह यो वरुणा चक्र आपी देवौ मर्तः सख्याय परयस्वान | स हन्ति वर्त्रा समिथेषु शत्रून अवोभिर वा महद्भिः स पर शर्ण्वे || इन्द्रा ह रत्नं वरुणा धेष्ठेत्था नर्भ्यः शशमानेभ्यस ता | यदी सखाया सख्याय सोमैः सुतेभिः सुप्रयसा मादयैते || इन्द्रा युवं वरुणा दिद्युम अस्मिन्न ओजिष्ठम उग्रा नि वधिष्टं वज्रम | यो नो दुरेवो वर्कतिर दभीतिस तस्मिन मिमाथाम अभिभूत्य ओजः || इन्द्रा युवं वरुणा भूतम अस्या धियः परेतारा वर्षभेव धेनोः | सा नो दुहीयद यवसेव गत्वी सहस्रधारा पयसा मही गौः || तोके हिते तनय उर्वरासु सूरो दर्शीके वर्षणश च पौंस्ये | इन्द्रा नो अत्र वरुणा सयाताम अवोभिर दस्मा परितक्म्यायाम || युवाम इद धय अवसे पूर्व्याय परि परभूती गविषः सवापी | वर्णीमहे सख्याय परियाय शूरा मंहिष्ठा पितरेव शम्भू || ता वां धियो ऽवसे वाजयन्तीर आजिं न जग्मुर युवयूः सुदानू | शरिये न गाव उप सोमम अस्थुर इन्द्रं गिरो वरुणम मे मनीषाः || इमा इन्द्रं वरुणम मे मनीषा अग्मन्न उप दरविणम इछमानाः | उपेम अस्थुर जोष्टार इव वस्वो रघ्वीर इव शरवसो भिक्षमाणाः || अश्व्यस्य तमना रथ्यस्य पुष्टेर नित्यस्य रायः पतयः सयाम | ता चक्राणा ऊतिभिर नव्यसीभिर अस्मत्रा रायो नियुतः सचन्ताम || आ नो बर्हन्ता बर्हतीभिर ऊती इन्द्र यातं वरुण वाजसातौ | यद दिद्यवः पर्तनासु परक्रीळान तस्य वां सयाम सनितार आजेः ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 41 को नु वाम मित्रावरुणाव रतायन दिवो वा महः पार्थिवस्य वा दे | रतस्य वा सदसि तरासीथां नो यज्ञायते वा पशुषो न वाजान || ते नो मित्रो वरुणो अर्यमायुर इन्द्र रभुक्षा मरुतो जुषन्त | नमोभिर वा ये दधते सुव्र्क्तिं सतोमं रुद्राय मीळ्हुषे सजोषाः || आ वां येष्ठाश्विना हुवध्यै वातस्य पत्मन रथ्यस्य पुष्टौ | उत वा दिवो असुराय मन्म परान्धांसीव यज्यवे भरध्वम || पर सक्षणो दिव्यः कण्वहोता तरितो दिवः सजोषा वातो अग्निः | पूषा भगः परभ्र्थे विश्वभोजा आजिं न जग्मुर आश्वश्वतमाः || पर वो रयिं युक्ताश्वम भरध्वं राय एषे ऽवसे दधीत धीः | सुशेव एवैर औशिजस्य होता ये व एवा मरुतस तुराणाम || पर वो वायुं रथयुजं कर्णुध्वम पर देवं विप्रम पनितारम अर्कैः | इषुध्यव रतसापः पुरंधीर वस्वीर नो अत्र पत्नीर आ धिये धुः || उप व एषे वन्द्येभिः शूषैः पर यह्वी दिवश चितयद्भिर अर्कैः | उषासानक्ता विदुषीव विश्वम आ हा वहतो मर्त्याय यज्ञम || अभि वो अर्चे पोष्यावतो नॄन वास्तोष पतिं तवष्टारं रराणः | धन्या सजोषा धिषणा नमोभिर वनस्पतींर ओषधी राय एषे || तुजे नस तने पर्वताः सन्तु सवैतवो ये वसवो न वीराः | पनित आप्त्यो यजतः सदा नो वर्धान नः शंसं नर्यो अभिष्टौ || वर्ष्णो अस्तोषि भूम्यस्य गर्भं तरितो नपातम अपां सुव्र्क्ति | गर्णीते अग्निर एतरी न शूषैः शोचिष्केशो नि रिणाति वना || कथा महे रुद्रियाय बरवाम कद राये चिकितुषे भगाय | आप ओषधीर उत नो ऽवन्तु दयौर वना गिरयो वर्क्षकेशाः || शर्णोतु न ऊर्जाम पतिर गिरः स नभस तरीयां इषिरः परिज्मा | शर्ण्वन्त्व आपः पुरो न शुभ्राः परि सरुचो बब्र्हाणस्याद्रेः || विदा चिन नु महान्तो ये व एवा बरवाम दस्मा वार्यं दधानाः | वयश चन सुभ्व आव यन्ति कषुभा मर्तम अनुयतं वधस्नैः || आ दैव्यानि पार्थिवानि जन्मापश चाछा सुमखाय वोचम | वर्धन्तां दयावो गिरश चन्द्राग्रा उदा वर्धन्ताम अभिषाता अर्णाः || पदे-पदे मे जरिमा नि धायि वरूत्री वा शक्रा या पायुभिश च | सिषक्तु माता मही रसा नः समत सूरिभिर रजुहस्त रजुवनिः || कथा दाशेम नमसा सुदानून एवया मरुतो अछोक्तौ परश्रवसो मरुतो अछोक्तौ | मा नो ऽहिर बुध्न्यो रिषे धाद अस्माकम भूद उपमातिवनिः || इति चिन नु परजायै पशुमत्यै देवासो वनते मर्त्यो व आ देवासो वनते मर्त्यो वः | अत्रा शिवां तन्वो धासिम अस्या जरां चिन मे निर्र्तिर जग्रसीत || तां वो देवाः सुमतिम ऊर्जयन्तीम इषम अश्याम वसवः शसा गोः | सा नः सुदानुर मर्ळयन्ती देवी परति दरवन्ती सुविताय गम्याः || अभि न इळा यूथस्य माता समन नदीभिर उर्वशी वा गर्णातु | उर्वशी वा बर्हद्दिवा गर्णानाभ्यूर्ण्वाना परभ्र्थस्यायोः || सिषक्तु न ऊर्जव्यस्य पुष्टेः |...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 41 अहेळमान उप याहि यज्ञं तुभ्यं पवन्त इन्दवः सुतासः | गावो न वज्रिन सवमोको अछेन्द्रा गहि परथमो यज्ञियानाम || या ते काकुत सुक्र्ता या वरिष्ठा यया शश्वत पिबसि मध्व ऊर्मिम | तया पाहि पर ते अध्वर्युरस्थात सं ते वज्रोवर्ततामिन्द्र गव्युः || एष दरप्सो वर्षभो विश्वरूप इन्द्राय वर्ष्णे समकारि सोमः | एतं पिब हरिव सथातरुग्र यस्येशिषे परदिवि यस्तेन्नम || सुतः सोमो असुतादिन्द्र वस्यानयं शरेयाञ्चिकितुषे रणाय | एतं तितिर्व उप याहि यज्ञं तेन विश्वास्तविषीरा पर्णस्व || हवयामसि तवेन्द्र याह्यर्वां अरं ते सोमस्तन्वे भवाति | शतक्रतो मादयस्वा सुतेषु परास्मानव पर्तनासु पर विक्षु ||...

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 41 परातरग्निं परातरिन्द्रं हवामहे परातर्मित्रावरुणाप्रातरश्विना | परातर्भगं पूषणं बरह्मणस पतिं परातः सोममुत रुद्रं हुवेम || परातर्जितं भगमुग्रं हुवेम वयं पुत्रमदितेर्यो विधर्ता | आध्रश्चिद यं मन्यमानस्तुरश्चिद राजा चिद यं भगं भक्षीत्याह || भग परणेतर्भग सत्यराधो भगेमां धियमुदवा ददन नः | भग पर णो जनय गोभिरश्वैर्भग पर नर्भिर्न्र्वन्तः सयाम || उतेदानीं भगवन्तः सयामोत परपित्व उत मध्ये अह्नाम | उतोदिता मघवन सूर्यस्य वयं देवानां सुमतौ सयाम || भग एव भगवानस्तु देवास्तेन वयं भगवन्तः सयाम | तं तवा भग सर्व इज्जोहवीति स नो भग पुरेता भवेह || समध्वरायोषसो नमन्त दधिक्रावेव शुचये पदाय | अर्वाचीनं वसुविदं भगं नो रथमिवाश्वा वाजिन आ वहन्तु || अश्वावतीर्गोमतीर्न उषासो वीरवतीः सदमुछन्तु भद्राः | घर्तं दुहाना विश्वतः परपीता यूयं पात … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 41 अस्मा ऊ षु परभूतये वरुणाय मरुद्भ्यो.अर्चा विदुष्टरेभ्यः | यो धीता मानुषाणां पश्वो गा इव रक्षति नभन्तामन्यके समे || तमू षु समना गिरा पितॄणां च मन्मभिः नाभाकस्यप्रशस्तिभिर्यः सिन्धूनामुपोदये सप्तस्वसा स मध्यमो नभन्तामन्यके समे || स कषपः परि षस्वजे नयुस्रो मायया दधे स विश्वं परि दर्शतः | तस्य वेनीरनु वरतमुषस्तिस्रो अवर्धयन्नभन्तामन्यके समे || यः ककुभो निधारयः पर्थिव्यामधि दर्शतः | स माता पूर्व्यं पदं तद वरुणस्य सप्त्यं स हि गोपा इवेर्योनभन्तामन्यके समे || यो धर्ता भुवनानां य उस्राणामपीच्या वेद नामानिगुह्या | स कविः काव्या पुरु रूपं दयौरिव पुष्यति नभन्तामन्यके समे || यस्मिन विश्वानि काव्या चक्रे नाभिरिव शरिता | तरितं जूती सपर्यत वरजे गावो न संयुजे युजे अश्वानयुक्षत नभन्तामन्यके समे || य आस्वत्क आशये विश्वा जातान्येषाम | परि धामानि मर्म्र्शद वरुणस्य पुरो गये विश्वे देवा अनु वरतं नभन्तामन्यके समे || स समुद्रो अपीच्यस्तुरो दयामिव रोहति नि यदासु यजुर्दधे | स माया अर्चिना पदास्त्र्णान नाकमारुहन नभन्तामन्यके समे || यस्य शवेता विचक्षणा तिस्रो भूमीरधिक्षितः | तरिरुत्तराणि पप्रतुर्वरुणस्य धरुवं सदः स सप्तानामिरज्यति नभन्तामन्यके समे || यः शवेतानधिनिर्णिजश्चक्रे कर्ष्णाननु वरता | स धाम पूर्व्यं ममे य सकम्भेन वि रोदसी अजो न दयामधारयन नभन्तामन्यके समे ||...

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 41 पर ये गावो न भूर्णयस्त्वेषा अयासो अक्रमुः | घनन्तः कर्ष्णामप तवचम || सुवितस्य मनामहे.अति सेतुं दुराव्यम | साह्वांसो दस्युमव्रतम || शर्ण्वे वर्ष्टेरिव सवनः पवमानस्य शुष्मिणः | चरन्तिविद्युतो दिवि || आ पवस्व महीमिषं गोमदिन्दो हिरण्यवत | अश्वावद वाजवत सुतः || स पवस्व विचर्षण आ मही रोदसी पर्ण | उषाः सूर्यो न रश्मिभिः || परि णः शर्मयन्त्या धारया सोम विश्वतः | सरा रसेव विष्टपम ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 41 समानमु तयं पुरुहूतमुक्थ्यं रथं तरिचक्रं सवनागनिग्मतम | परिज्मानं विदथ्यं सुव्र्क्तिभिर्वयंव्युष्टा उषसो हवामहे || परातर्युजं नासत्याधि तिष्ठथः परातर्यावाणम्मधुवाहनं रथम | विशो येन गछथो यज्वरीर्नराकीरेश्चिद यज्ञं होत्र्मन्तमश्विना || अध्वर्युं वा मधुपाणिं सुहस्त्यमग्निधं वाध्र्तदक्षं दमूनसम | विप्रस्य वा यत सवननि गछथोऽत आ यातं मधुपेयमश्विना || samānamu tyaṃ puruhūtamukthyaṃ rathaṃ tricakraṃ savanāghanighmatam | parijmānaṃ vidathyaṃ suvṛktibhirvayaṃvyuṣṭā uṣaso havāmahe || prātaryujaṃ nāsatyādhi tiṣṭhathaḥ prātaryāvāṇammadhuvāhanaṃ ratham | viśo yena ghachatho yajvarīrnarākīreścid yajñaṃ hotṛmantamaśvinā || adhvaryuṃ vā madhupāṇiṃ suhastyamaghnidhaṃ vādhṛtadakṣaṃ damūnasam | viprasya vā yat savanani ghachatho’ta ā yātaṃ madhupeyamaśvinā ||...

Shloka शमो दमस्तपः शौचं क्षान्तिरार्जवमेव च | ज्ञानं विज्ञानमास्तिक्यं ब्रह्मकर्म स्वभावजम् ||१८-४२|| Transliteration śamo damastapaḥ śaucaṃ kṣāntirārjavameva ca . jñānaṃ vijñānamāstikyaṃ brahmakarma svabhāvajam ||18-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 18.42. Quietude, self-control, as well as purity, for-bearance, and also straightforwardness, knowledge, wisdom, and faith in another world are the duties of the Brahmanas, born of their nature. Shri Purohit Swami 18.42 Serenity, self-restraint, austerity, purity, forgiveness, as well as uprightness, knowledge, wisdom and faith in God - these constitute the duty of a spiritual Teacher....

Shloka यच्चावहासार्थमसत्कृतोऽसि विहारशय्यासनभोजनेषु | एकोऽथवाप्यच्युत तत्समक्षं तत्क्षामये त्वामहमप्रमेयम् ||११-४२|| Transliteration yaccāvahāsārthamasatkṛto.asi vihāraśayyāsanabhojaneṣu . eko.athavāpyacyuta tatsamakṣaṃ tatkṣāmaye tvāmahamaprameyam ||11-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 11.42. Whatever disrespect was shown by me to You, to make fun of You in the course of play, or while on the bed, or on the seat, or at meals, either alone, or in the presence of repectable persons - for that I beg pardon of You, the Unconceivable One, O Acyuta !...

Shloka अथवा बहुनैतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन | विष्टभ्याहमिदं कृत्स्नमेकांशेन स्थितो जगत् ||१०-४२|| Transliteration athavā bahunaitena kiṃ jñātena tavārjuna . viṣṭabhyāhamidaṃ kṛtsnamekāṃśena sthito jagat ||10-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 10.42. Or, O Arjuna ! Why this detailed statement ? I remain, pervading this entire universe with a single fraction [of Myself]. Shri Purohit Swami 10.42 But what is the use of all these details to thee? O Arjuna! I sustain this universe with only small part of Myself....

Shloka अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम् | एतद्धि दुर्लभतरं लोके जन्म यदीदृशम् ||६-४२|| Transliteration athavā yogināmeva kule bhavati dhīmatām . etaddhi durlabhataraṃ loke janma yadīdṛśam ||6-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 6.42. Or, he is born (rorn) nowhere other than in the family of the intelligent men of Yoga; for, this birth is more difficult to get in the world. Shri Purohit Swami 6.42 Or, he may be born in the family of the wise sages, though a birth like this is, indeed, very difficult to obtain....

Shloka तस्मादज्ञानसम्भूतं हृत्स्थं ज्ञानासिनात्मनः | छित्त्वैनं संशयं योगमातिष्ठोत्तिष्ठ भारत ||४-४२|| Transliteration tasmādajñānasambhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ . chittvainaṃ saṃśayaṃ yogamātiṣṭhottiṣṭha bhārata ||4-42|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 4.42. Therefore, thus cutting off, by means of knowledge-sword, the doubt that has sprung from ignornace and exists in [your] heart, practise the Yoga ! Stand up ! O descendant of Bharata ! Shri Purohit Swami 4.42 Therefore, cleaving asunder with the sword of wisdom the doubts of the heart, which thine own ignorance has engendered, follow the Path of Wisdom and arise!...