Archive

Text: नाविरतो दुश्चरितान्नाशान्तो नासमाहितः । नाशान्तमानसो वापि प्रज्ञानेनैनमाप्नुयात् ॥ २४ ॥ nāvirato duścaritānnāśānto nāsamāhitaḥ | nāśāntamānaso vāpi prajñānenainamāpnuyāt || 24 || 24. None who has not turned away from bad conducts whose senses are not under control, whose mind is not collected, or whose mind is not at rest, can attain this atman by knowledge. Shankara’s Commentary: Yet something more: who has not turned away from bad conduct, i.e., from sinful acts prohibited and not permitted by the srutis and the smritis, who has no quietude from the activity of the senses, whose mind is not concentrated, i....

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 30 आ व इन्द्रं करिविं यथा वाजयन्तः शतक्रतुम | मंहिष्ठं सिञ्च इन्दुभिः || शतं वा यः शुचीनां सहस्रं वा समाशिराम | एदु निम्नं न रीयते || सं यन मदाय शुष्मिण एना हयस्योदरे | समुद्रो न वयचो दधे || अयमु ते समतसि कपोत इव गर्भधिम | वचस्तच्चिन न ओहसे || सतोत्रं राधानां पते गिर्वाहो वीर यस्य ते | विभूतिरस्तुसून्र्ता || ऊर्ध्वस्तिष्ठा न ऊतये.अस्मिन वाजे शतक्रतो | समन्येषु बरवावहै || योगे-योगे तवस्तरं वाजे-वाजे हवामहे | सखाय इन्द्रमूतये || आ घा गमद यदि शरवत सहस्रिणीभिरूतिभिः | वाजेभिरुप नो हवम || अनु परत्नस्यौकसो हुवे तुविप्रतिं नरम | यं ते पूर्वं पिता हुवे || तं तवा वयं विश्ववारा शास्महे पुरुहूत | सखे वसो जरित्र्भ्यः || अस्माकं शिप्रिणीनां सोमपाः सोमपाव्नाम | सखे वज्रिन सखीनाम || तथा तदस्तु सोमपाः सखे वज्रिन तथा कर्णु | यथा त उश्मसीष्टये || रेवतीर्नः सधमाद इन्द्रे सन्तु तुविवाजाः | कषुमन्तो याभिर्मदेम || आ घ तवावान तमनाप्त सतोत्र्भ्यो धर्ष्णवियानः | रणोरक्षं न चक्र्योह || आ यद दुवः शतक्रतवा कामं जरितॄणाम | रणोरक्षं न शचीभिः || शश्वदिन्द्रः पोप्रुथद्भिर्जिगाय नानदद्भिः शाश्वसद्भिर्धनानि | स नो हिरण्यरथं दंसनावान स नः सनिता सनये स नो....

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 24 सेमामविड्ढि परभ्र्तिं य ईशिषे.अया विधेम नवया महा गिरा | यथा नो मीढ्वान सतवते सखा तव बर्हस्पतेसीषधः सोत नो मतिम || यो नन्त्वान्यनमन नयोजसोतादर्दर्मन्युना शम्बराणि वि | पराच्यावयदच्युता बरह्मणस पतिरा चाविशद वसुमन्तं वि पर्वतम || तद देवानां देवतमाय कर्त्वमश्रथ्नन दर्ळ्हाव्रदन्त वीळिता | उद गा आजदभिनद बरह्मणा वलमगूहत तमो वयचक्षयत सवः || अश्मास्यमवतं बरह्मणस पतिर्मधुधारमभि यमोजसात्र्णत | तमेव विश्वे पपिरे सवर्द्र्शो बहु साकं सिसिचुरुत्समुद्रिणम || सना ता का चिद भुवना भवीत्वा माद्भिः शरद्भिर्दुरो वरन्त वः | अयतन्ता चरतो अन्यद-अन्यदिद य चकार वयुना बरह्मणस पतिः || अभिनक्षन्तो अभि ये तमानशुर्निधिं पणीनां परमंगुहा हितम | ते विद्वांसः परतिचक्ष्यान्र्ता पुनर्यत उायन तदुदीयुराविशम || रतावानः परतिचक्ष्यान्र्ता पुनरात आ तस्थुः कवयो महस पथः | ते बाहुभ्यां धमितमग्निमश्मनि नकिः षो अस्त्यरणो जहुर्हि तम || रतज्येन कषिप्रेण बरह्मणस पतिर्यत्र वष्टि पर तदश्नोति धन्वना | तस्य साध्वीरिषवो याभिरस्यति नर्चक्षसो दर्शये कर्णयोनयः || स संनयः स विनयः पुरोहितः स सुष्टुतः स युधिब्रह्मणस पतिः | चाक्ष्मो यद वाजं भरते मती धनादित सूर्यस्तपति तप्यतुर्व्र्था || विभु परभु परथमं मेहनावतो बर्हस्पतेः सुविदत्राणि राध्या | इमा सातानि वेन्यस्य वाजिनो येन जना उभये भुञ्जते विशः || यो....

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 24 अग्ने सहस्व पर्तना अभिमातीरपास्य | दुष्टरस्तरन्नरातीर्वर्चो धा यज्ञवाहसे || अग्न इळा समिध्यसे वीतिहोत्रो अमर्त्यः | जुषस्व सू नो अध्वरम || अग्ने दयुम्नेन जाग्र्वे सहसः सूनवाहुत | एदं बर्हिः सदो || मम || अग्ने विश्वेभिरग्निभिर्देवेभिर्महया गिरः | यज्ञेषु यौ चायवः || अग्ने दा दाशुषे रयिं वीरवन्तं परीणसम | शिशीहि नः सूनुमतः || aghne sahasva pṛtanā abhimātīrapāsya | duṣṭarastarannarātīrvarco dhā yajñavāhase || aghna iḷā samidhyase vītihotro amartyaḥ | juṣasva sū no adhvaram || aghne dyumnena jāghṛve sahasaḥ sūnavāhuta | edaṃ barhiḥ sado || mama || aghne viśvebhiraghnibhirdevebhirmahayā ghiraḥ | yajñeṣu yau cāyavaḥ || aghne dā dāśuṣe rayiṃ vīravantaṃ parīṇasam | śiśīhi naḥ sūnumataḥ ||...

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 24 का सुष्टुतिः शवसः सूनुम इन्द्रम अर्वाचीनं राधस आ ववर्तत | ददिर हि वीरो गर्णते वसूनि स गोपतिर निष्षिधां नो जनासः || स वर्त्रहत्ये हव्यः स ईड्यः स सुष्टुत इन्द्रः सत्यराधाः | स यामन्न आ मघवा मर्त्याय बरह्मण्यते सुष्वये वरिवो धात || तम इन नरो वि हवयन्ते समीके रिरिक्वांसस तन्वः कर्ण्वत तराम | मिथो यत तयागम उभयासो अग्मन नरस तोकस्य तनयस्य सातौ || करतूयन्ति कषितयो योग उग्राशुषाणासो मिथो अर्णसातौ | सं यद विशो ऽवव्र्त्रन्त युध्मा आद इन नेम इन्द्रयन्ते अभीके || आद इद ध नेम इन्द्रियं यजन्त आद इत पक्तिः पुरोळाशं रिरिच्यात | आद इत सोमो वि पप्र्च्याद असुष्वीन आद इज जुजोष वर्षभं यजध्यै || कर्णोत्य अस्मै वरिवो य इत्थेन्द्राय सोमम उशते सुनोति | सध्रीचीनेन मनसाविवेनन तम इत सखायं कर्णुते समत्सु || य इन्द्राय सुनवत सोमम अद्य पचात पक्तीर उत भर्ज्जाति धानाः | परति मनायोर उचथानि हर्यन तस्मिन दधद वर्षणं शुष्मम इन्द्रः || यदा समर्यं वय अचेद रघावा दीर्घं यद आजिम अभ्य अख्यद अर्यः | अचिक्रदद वर्षणम पत्न्य अछा दुरोण आ निशितं सोमसुद्भिः || भूयसा वस्नम अचरत कनीयो ऽविक्रीतो अकानिषम पुनर यन | स भूयसा कनीयो नारिरेचीद दीना दक्षा वि दुहन्ति पर वाणम || क इमं दशभिर ममेन्द्रं करीणाति धेनुभिः | यदा वर्त्राणि जङघनद अथैनम मे पुनर ददत || नू षटुत इन्द्र नू गर्णान इषं जरित्रे नद्यो न पीपेः | अकारि ते हरिवो बरह्म नव्यं धिया सयाम रथ्यः सदासाः ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 24 अग्ने तवं नो अन्तम उत तराता शिवो भवा वरूथ्यः | वसुर अग्निर वसुश्रवा अछा नक्षि दयुमत्तमं रयिं दाः | स नो बोधि शरुधी हवम उरुष्या णो अघायतः समस्मात | तं तवा शोचिष्ठ दीदिवः सुम्नाय नूनम ईमहे सखिभ्यः | aghne tvaṃ no antama uta trātā śivo bhavā varūthyaḥ | vasur aghnir vasuśravā achā nakṣi dyumattamaṃ rayiṃ dāḥ | sa no bodhi śrudhī havam uruṣyā ṇo aghāyataḥ samasmāt | taṃ tvā śociṣṭha dīdivaḥ sumnāya nūnam īmahe sakhibhyaḥ |...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 24 वर्षा मद इन्द्रे शलोक उक्था सचा सोमेषु सुतपा रजीषी | अर्चत्र्यो मघवा नर्भ्य उक्थैर्द्युक्षो राजा गिरामक्षितोतिः || ततुरिर्वीरो नर्यो विचेताः शरोता हवं गर्णत उर्व्यूतिः | वसुः शंसो नरां कारुधाया वाजी सतुतो विदथे दाति वाजम || अक्षो न चक्र्योः शूर बर्हन पर ते मह्ना रिरिचे रोदस्योः | वर्क्षस्य नु ते पुरुहूत वया वयूतयो रुरुहुरिन्द्र पूर्वीः || शचीवतस्ते पुरुशाक शाका गवामिव सरुतयः संचरणीः | वत्सानां न तन्तयस्त इन्द्र दामन्वन्तो अदामानः सुदामन || अन्यदद्य कर्वरमन्यदु शवो....

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 24 योनिष ट इन्द्र सदने अकारि तमा नर्भिः पुरुहूत पर याहि | असो यथा नो.अविता वर्धे च ददो वसूनि ममदश्च सोमैः || गर्भीतं ते मन इन्द्र दविबर्हाः सुतः सोमः परिषिक्ता मधूनि | विस्र्ष्टधेना भरते सुव्र्क्तिरियमिन्द्रं जोहुवती मनीषा || आ नो दिव आ पर्थिव्या रजीषिन्निदं बर्हिः सोमपेयाय याहि | वहन्तु तवा हरयो मद्र्यञ्चमाङगूषमछा तवसं मदाय || आ नो विश्वाभिरूतिभिः सजोषा बरह्म जुषाणो हर्यश्वयाहि | वरीव्र्जत सथविरेभिः सुशिप्रास्मे दधद वर्षणं शुष्ममिन्द्र || एष सतोमो मह उग्राय वाहे धुरीवात्यो न वाजयन्नधायि | इन्द्र तवायमर्क ईट्टे वसूनां दिवीव दयामधि नः शरोमतं धाः || एवा न इन्द्र वार्यस्य पूर्धि पर ते महीं सुमतिं वेविदाम | इषं पिन्व मघवद्भ्यः सुवीरां यूयं पात … ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 24 सखाय आ शिषामहि बरह्मेन्द्राय वज्रिणे | सतुष ऊ षुवो नर्तमाय धर्ष्णवे || शवस हयसि शरुतो वर्त्रहत्येन वर्त्रहा | मघैर्मघोनो अति शूर दाशसि || स न सतवान आ भर रयिं चित्रश्रवस्तमम | निरेके चिद यो हरिवो वसुर्ददिः || आ निरेकमुत परियमिन्द्र दर्षि जनानाम | धर्षता धर्ष्णो सतवमान आ भर || न ते सव्यं न दक्षिणं हस्तं वरन्त आमुरः | न परिबाधो हरिवो गविष्टिषु || आ तवा गोभिरिव वरजं गीर्भिरणोम्यद्रिवः | आ सम कामं जरितुरा मनः पर्ण || विश्वनि विश्वमनसो धिया नो वर्त्रहन्तम | उग्र परणेतरधि षु वसो गहि || वयं ते अस्य वर्त्रहन विद्याम शूर नव्यसः | वसो सपार्हस्य पुरुहूत राधसः || इन्द्र यथा हयस्ति ते....

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 24 पर सोमासो अधन्विषुः पवमानास इन्दवः | शरीणाना अप्सु मर्ञ्जत || अभि गावो अधन्विषुरापो न परवता यतीः | पुनाना इन्द्रमाशत || पर पवमान धन्वसि सोमेन्द्राय पातवे | नर्भिर्यतो वि नीयसे || तवं सोम नर्मादनः पवस्व चर्षणीसहे | सस्निर्यो अनुमाद्यः || इन्दो यदद्रिभिः सुतः पवित्रं परिधावसि | अरमिन्द्रस्य धाम्ने || पवस्व वर्त्रहन्तमोक्थेभिरनुमाद्यः | शुचिः पावको अद्भुतः || शुचिः पावक उच्यते सोमः सुतस्य मध्वः | देवावीरघशंसहा ||...

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 24 इन्द्र सोममिमं पिब मधुमन्तं चमू सुतम | अस्मे रयिंनि धारय वि वो मदे सहस्रिणं पुरूवसो विवक्षसे || तवां यज्ञेभिरुक्थैरुप हव्येभिरीमहे | शचीपतेशचीनां वि वो मदे शरेष्ठं नो धेहि वार्यं विवक्षसे || यस पतिर्वार्याणामसि रध्रस्य चोदिता | इन्द्रस्तोतॄणामविता वि वो मदे दविषो नः पाह्यंहसोविवक्षसे || युवं शक्रा मायाविना समीची नीरमन्थतम | विमदेनयदिळित नसत्य निरमन्थतम || विश्वे देवा अक्र्पन्त समिच्योर्निष्पतन्त्योः | नसत्यवब्रुवन्देवः पुनरा वहतदिति || मधुमन मे परायणं मधुमत पुनरयनम | त नो देवदेवतय युवं मधुमतस कर्तम ||...

Shloka अनुबन्धं क्षयं हिंसामनपेक्ष्य च पौरुषम् | मोहादारभ्यते कर्म यत्तत्तामसमुच्यते ||१८-२५|| Transliteration anubandhaṃ kṣayaṃ hiṃsāmanapekṣya ca pauruṣam . mohādārabhyate karma yattattāmasamucyate ||18-25|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 18.25. The object which is gained, due to ignorance, without considering the result, the loss, the injury to others and the strength [of one’s own]-that is declared to be of the Tamas (Strand). Shri Purohit Swami 18.25 An action undertaken through delusion, and with no regard to the spiritual issues involved, or the real capacity of the doer, or to the injury which may follow, such an act may be assumed to be the product of Ignorance....

Shloka तदित्यनभिसन्धाय फलं यज्ञतपःक्रियाः | दानक्रियाश्च विविधाः क्रियन्ते मोक्षकाङ्क्षिभिः ||१७-२५|| Transliteration tadityanabhisandhāya phalaṃ yajñatapaḥkriyāḥ . dānakriyāśca vividhāḥ kriyante mokṣakāṅkṣibhiḥ ||17-25|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 17.25. With [the utterance of] TAT and without aiming at the fruit, the acts of sacrifice and austerity and the various acts of gifts are performed by those who seek emancipation. Shri Purohit Swami 17.25 Those who desire deliverance begin their acts of sacrifice, austerity or gift with the word Tat’ (meaning That’), without thought of reward....

Shloka मानापमानयोस्तुल्यस्तुल्यो मित्रारिपक्षयोः | सर्वारम्भपरित्यागी गुणातीतः स उच्यते ||१४-२५|| Transliteration mānāpamānayostulyastulyo mitrāripakṣayoḥ . sarvārambhaparityāgī guṇātītaḥ sa ucyate ||14-25|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 14.25. Who remains eal to honour and to dishonour, and eal to the sides of [both] the friend and the foe; and who has given up all fruits of his initiatives-he is said to have transcended the Strands. Shri Purohit Swami 14.25 Who looks equally upon honour and dishonour, loves friends and foes alike, abandons all initiative, such is he who transcends the Qualities....

Shloka ध्यानेनात्मनि पश्यन्ति केचिदात्मानमात्मना | अन्ये साङ्ख्येन योगेन कर्मयोगेन चापरे ||१३-२५|| Transliteration dhyānenātmani paśyanti kecidātmānamātmanā . anye sāṅkhyena yogena karmayogena cāpare ||13-25|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 13.25. [However] by means of meditation, certain persons (Yogis) perceive the Self as the Self in the self (the heart etc.); others by the knowledge-Yoga; and others by the action-Yoga. Shri Purohit Swami 13.25 Some realise the Supreme by meditating, by its aid, on the Self within, others by pure reason, others by right action....