Archive

Shloka नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन | न चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रयः ||३-१८|| Transliteration naiva tasya kṛtenārtho nākṛteneha kaścana . na cāsya sarvabhūteṣu kaścidarthavyapāśrayaḥ ||3-18|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 3.18. No purpose is served for him by what he has done or by what he has not done. For him there is hardly any dependenc on any purpose among all beings. Shri Purohit Swami 3.18 He has nothing to gain by the performance or non-performance of action....

Shloka अन्तवन्त इमे देहा नित्यस्योक्ताः शरीरिणः | अनाशिनोऽप्रमेयस्य तस्माद्युध्यस्व भारत ||२-१८|| Transliteration antavanta ime dehā nityasyoktāḥ śarīriṇaḥ . anāśino.aprameyasya tasmādyudhyasva bhārata ||2-18|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 2.18. These physical bodies that have an end and suffer the peculiar destruction, are declared to belong to the eternal embodied Soul, Which is destructionless and imcomprehensible. Therefore fight, O descendent of Bharata ! Shri Purohit Swami 2.18 The material bodies which this Eternal, Indestructible, Immeasurable Spirit inhabits are all finite....

Shloka द्रुपदो द्रौपदेयाश्च सर्वशः पृथिवीपते | सौभद्रश्च महाबाहुः शङ्खान्दध्मुः पृथक्पृथक् ||१-१८|| Transliteration drupado draupadeyāśca sarvaśaḥ pṛthivīpate . saubhadraśca mahābāhuḥ śaṅkhāndadhmuḥ pṛthakpṛthak ||1-18|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 1.18. The Pancala king, a mighty archer; and Draupad’s sons, who are five in number; and the mighty-armed son of Subhadra blew their own conch-shells individually. Shri Purohit Swami 1.18 And O King! Drupada, the sons of Droupadi and Soubhadra, the great soldier, blew their conches....

Text: त्रिणाचिकेतस्त्रयमेतद्विदित्वा य एवं विद्वाँश्चिनुते नाचिकेतम् । स मृत्युपाशान्पुरतः प्रणोद्य शोकातिगो मोदते स्वर्गलोके ॥ १८ ॥ triṇāciketastrayametadviditvā ya evaṃ vidvām̐ścinute nāciketam | sa mṛtyupāśānpurataḥ praṇodya śokātigo modate svargaloke || 18 || 18. The three-fold Nachiketas, knowing these three, who propitiates the Nachiketa fire with this knowledge, casts off Death’s meshes behind him, travels beyond grief and rejoices in heaven. Shankara’s Commentary: He now concludes the fruits, of the knowledge and the performance of sacrifice and with them, the present topic....

Text: न जायते म्रियते वा विपश्चिन्नायं कुतश्चिन्न बभूव कश्चित् । अजो नित्यः शाश्वतोऽयं पुराणो न हन्यते हन्यमाने शरीरे ॥ १८ ॥ na jāyate mriyate vā vipaścinnāyaṃ kutaścinna babhūva kaścit | ajo nityaḥ śāśvato’yaṃ purāṇo na hanyate hanyamāne śarīre || 18 || 18. The intelligent atman is not born, nor does he die; he did not come from anywhere nor was he anything, unborn, eternal, everlasting, ancient; he is not slain though the body is slain....

Text: मृत्युप्रोक्तान्नचिकेतोऽथ लब्ध्वा विद्यामेतां योगविधिं च कृत्स्नम् । ब्रह्मप्राप्तो विरजोऽभूद्विमृत्युरन्योऽप्येवं यो विदध्यात्ममेव ॥ १८ ॥ mṛtyuproktānnaciketo’tha labdhvā vidyāmetāṃ yogavidhiṃ ca kṛtsnam | brahmaprāpto virajo’bhūdvimṛtyuranyo’pyevaṃ yo vidadhyātmameva || 18 || 18. Nachiketas then having acquired this knowledge imparted by Death and also all the instruction about yoga, attained Brahman, having become free from taint and death; so does another also, who thus knows the nature of the atman. Shankara’s Commentary: This conclusion of the story intended to eulogise knowledge is now stated....

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 18 सोमानं सवरणं कर्णुहि बरह्मणस पते | कक्षीवन्तं याुशिजः || यो रेवान यो अमीवहा वसुवित पुष्टिवर्धनः | स नः सिषक्तु यस्तुरः || मा नः शंसो अररुषो धूर्तिः परणं मर्त्यस्य | रक्षा णो बरह्मणस पते || स घा वीरो न रिष्यति यमिन्द्रो बरह्मणस पतिः | सोमो हिनोति मर्त्यम || तवं तं बरह्मणस पते सोम इन्द्रश्च मर्त्यम | दक्षिणा पात्वंहसः || सदसस पतिमद्भुतं परियमिन्द्रस्य काम्यम | सनिं मेधामयासिषम || यस्माद रते न सिध्यति यज्ञो विपश्चितश्चन | स धीनां योगमिन्वति || आद रध्नोति हविष्क्र्तिं पराञ्चं कर्णोत्यध्वरम | होत्रा देवेषु गछति || नराशंसं सुध्र्ष्टममपश्यं सप्रथस्तमम | दिवो नसद्ममखसम ||...

Text: Rig Veda Book 1 Hymn 22 परातर्युजा वि बोधयाश्विनावेह गछताम | अस्य सोमस्य पीतये || या सुरथा रथीतमोभा देवा दिविस्प्र्शा | अश्विना ता हवामहे || या वां कशा मधुमत्यश्विना सून्र्तावती | तया यज्ञं मिमिक्षतम || नहि वामस्ति दूरके यत्रा रथेन गछथः | अश्विना सोमिनो गर्हम || हिरण्यपाणिमूतये सवितारमुप हवये | स चेत्ता देवतापदम || अपां नपातमवसे सवितारमुप सतुहि | तस्य वरतान्युश्मसि || विभक्तारं हवामहे वसोश्चित्रस्य राधसः | सवितारंन्र्चक्षसम || सखाय आ नि षीदत सविता सतोम्यो नु नः | दाता राधांसि शुम्भति || अग्ने पत्नीरिहा वह देवानामुशतीरुप | तवष्टारं सोमपीतये || आ गना अग्न इहावसे होत्रां यविष्ठ भारतीम | वरूत्रीं धिषणां वह || अभी नो देवीरवसा महः शर्मणा नर्पत्नीः | अछिन्नपत्राः सचन्ताम || इहेन्द्राणीमुप हवये वरुणानीं सवस्तये | अग्नायीं सोमपीतये || मही दयौः पर्थिवी च न इमं यज्ञं मिमिक्षताम | पिप्र्तां नो भरीमभिः || तयोरिद घर्तवत पयो विप्रा रिहन्ति धीतिभिः | गन्धर्वस्य धरुवे पदे || सयोना पर्थिवि भवान्र्क्षरा निवेशनी | यछा नः शर्म सप्रथः || अतो देवा अवन्तु नो यतो विष्णुर्विचक्रमे | पर्थिव्याः सप्तधामभिः || इदं विष्णुर्वि चक्रमे तरेधा नि दधे पदम | समूळ्हमस्य पांसुरे || तरीणि पदा वि चक्रमे विष्णुर्गोपा अदाभ्यः | अतो धर्माणि धारयन || विष्णोः कर्माणि पश्यत यतो वरतानि पस्पशे | इन्द्रस्य युज्यः सखा || तद विष्णोः परमं पदं सदा पश्यन्ति सूरयः | दिवीव चक्षुराततम || तद विप्रासो विपन्यवो जाग्र्वांसः समिन्धते | विष्णोर्यत परमं पदम ||...

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 18 पराता रथो नवो योजि सस्निश्चतुर्युगस्त्रिकशः सप्तरश्मिः | दशारित्रो मनुष्यः सवर्षाः स इष्टिभिर्मतिभीरंह्यो भूत || सास्मा अरं परथमं स दवितीयमुतो तर्तीयं मनुषः स होता | अन्यस्या गर्भमन्य ऊ जनन्त सो अन्येभिः सचते जेन्यो वर्षा || हरी नु कं रथ इन्द्रस्य योजमायै सूक्तेन वचसा नवेन | मो षु तवामत्र बहवो हि विप्रा नि रीरमन यजमानासो अन्ये || आ दवाभ्यां हरिभ्यामिन्द्र याह्या चतुर्भिरा षड्भिर्हूयमानः | आष्टाभिर्दशभिः सोमपेयमयं सुतःसुमख मा मर्धस कः || आ विंशत्या तरिंशता याह्यर्वां आ चत्वारिंशता हरिभिर्यजानः | आ पञ्चाशता सुरथेभिरिन्द्रा षष्ट्या सप्तत्या सोमपेयम || आशीत्या नवत्या याह्यर्वां आ शतेन हरिभिरुह्यमानः | अयं हि ते शुनहोत्रेषु सोम इन्द्र तवाया परिषिक्तो मदाय || मम बरह्मेन्द्र याह्यछा विश्वा हरी धुरि धिष्वा रथस्य | पुरुत्रा हि विहव्यो बभूथास्मिञ्छूर सवने मादयस्व || न म इन्द्रेण सख्यं वि योषदस्मभ्यमस्य दक्षिणा दुहीत | उप जयेष्ठे वरूथे गभस्तौ पराये-पराये जिगीवांसः सयाम || नूनं सा … ||...

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 18 भवा नो अग्ने सुमना उपेतौ सखेव सख्ये पितरेव साधुः | पुरुद्रुहो हि कषितयो जनानां परति परतीचीर्दहतादरातीः || तपो शवग्ने अन्तरानमित्रान तपा शंसमररुषः परस्य | तपो वसो चिकितानो अचित्तान वि ते तिष्ठन्तामजरा अयासः || इध्मेनाग्न इछमानो घर्तेन जुहोमि हव्यं तरसे बलाय | यावदीशे बरह्मणा वन्दमान इमां धियं शतसेयाय देवीम || उच्छोचिषा सहसस पुत्र सतुतो बर्हद वयः शशमानेषु धेहि | रेवदग्ने विश्वामित्रेषु शं योर्मर्म्र्ज्मा ते तन्वं भूरि कर्त्वः || कर्धि रत्नं सुसनितर्धनानां स घेदग्ने भवसि यत समिद्धः | सतोतुर्दुरोणे सुभगस्य रेवत सर्प्रा करस्ना दधिषे वपूंषि ||...

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 18 अयम पन्था अनुवित्तः पुराणो यतो देवा उदजायन्त विश्वे | अतश चिद आ जनिषीष्ट परव्र्द्धो मा मातरम अमुया पत्तवे कः || नाहम अतो निर अया दुर्गहैतत तिरश्चता पार्श्वान निर गमाणि | बहूनि मे अक्र्ता कर्त्वानि युध्यै तवेन सं तवेन पर्छै || परायतीम मातरम अन्व अचष्ट न नानु गान्य अनु नू गमानि | तवष्टुर गर्हे अपिबत सोमम इन्द्रः शतधन्यं चम्वोः सुतस्य || किं स रधक कर्णवद यं सहस्रम मासो जभार शरदश च पूर्वीः | नही नव अस्य परतिमानम अस्त्य अन्तर जातेषूत ये जनित्वाः || अवद्यम इव मन्यमाना गुहाकर इन्द्रम माता वीर्येणा नयॄष्टम | अथोद अस्थात सवयम अत्कं वसान आ रोदसी अप्र्णाज जायमानः || एता अर्षन्त्य अललाभवन्तीर रतावरीर इव संक्रोशमानाः | एता वि पर्छ किम इदम भनन्ति कम आपो अद्रिम परिधिं रुजन्ति || किम उ षविद अस्मै निविदो भनन्तेन्द्रस्यावद्यं दिधिषन्त आपः | ममैतान पुत्रो महता वधेन वर्त्रं जघन्वां अस्र्जद वि सिन्धून || ममच चन तवा युवतिः परास ममच चन तवा कुषवा जगार | ममच चिद आपः शिशवे मम्र्ड्युर ममच चिद इन्द्रः सहसोद अतिष्ठत || ममच चन ते मघवन वयंसो निविविध्वां अप हनू जघान | अधा निविद्ध उत्तरो बभूवाञ छिरो दासस्य सम पिणक वधेन || गर्ष्टिः ससूव सथविरं तवागाम अनाध्र्ष्यं वर्षभं तुम्रम इन्द्रम | अरीळ्हं वत्सं चरथाय माता सवयं गातुं तन्व इछमानम || उत माता महिषम अन्व अवेनद अमी तवा जहति पुत्र देवाः | अथाब्रवीद वर्त्रम इन्द्रो हनिष्यन सखे विष्णो वितरं वि करमस्व || कस ते मातरं विधवाम अचक्रच छयुं कस तवाम अजिघांसच चरन्तम | कस ते देवो अधि मार्डीक आसीद यत पराक्षिणाः पितरम पादग्र्ह्य || अवर्त्या शुन आन्त्राणि पेचे न देवेषु विविदे मर्डितारम | अपश्यं जायाम अमहीयमानाम अधा मे शयेनो मध्व आ जभार ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 18 परातर अग्निः पुरुप्रियो विश सतवेतातिथिः | विश्वानि यो अमर्त्यो हव्या मर्तेषु रण्यति || दविताय मर्क्तवाहसे सवस्य दक्षस्य मंहना | इन्दुं स धत्त आनुषक सतोता चित ते अमर्त्य || तं वो दीर्घायुशोचिषं गिरा हुवे मघोनाम | अरिष्टो येषां रथो वय अश्वदावन्न ईयते || चित्रा वा येषु दीधितिर आसन्न उक्था पान्ति ये | सतीर्णम बर्हिः सवर्णरे शरवांसि दधिरे परि || ये मे पञ्चाशतं ददुर अश्वानां सधस्तुति | दयुमद अग्ने महि शरवो बर्हत कर्धि मघोनां नर्वद अम्र्त नर्णाम ||...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 18 तमु षटुहि यो अभिभूत्योजा वन्वन्नवातः पुरुहूत इन्द्रः | अषाळ्हमुग्रं सहमानमाभिर्गीर्भिर्वर्ध वर्षभं चर्षणीनाम || स युध्मः सत्वा खजक्र्त समद्वा तुविम्रक्षो नदनुमान रजीषी | बर्हद्रेणुश्च्यवनो मानुषीणामेकः कर्ष्टीनामभवत सहावा || तवं ह नु तयददमायो दस्यून्रेकः कर्ष्टीरवनोरार्याय | अस्ति सविन नु वीर्यं तत त इन्द्र न सविदस्ति तद रतुथा वि वोचः || सदिद धि ते तुविजातस्य मन्ये सहः सहिष्ठ तुरतस्तुरस्य | उग्रमुग्रस्य तवसस्तवीयो.अरध्रस्य रध्रतुरो बभूव || तन नः परत्नं सख्यमस्तु युष्मे इत्था वदद्भिर्वलमङगिरोभिः | हन्नच्युतच्युद दस्मेषयन्तं रणोः पुरो वि दुरोस्य विश्वाः || स हि धीभिर्हव्यो अस्त्युग्र ईशानक्र्न महति वर्त्रतूर्ये | स तोकसाता तनये स वज्री वितन्तसाय्यो अभवत समत्सु || स मज्मना जनिम मानुषाणाममर्त्येन नाम्नाति पर सर्स्रे | स दयुम्नेन स शवसोत राया स वीर्येण नर्तमः समोकाः || स यो न मुहे न मिथू जनो भूत सुमन्तुनामा चुमुरिं धुनिं च | वर्णक पिप्रुं शम्बरं शुष्णमिन्द्रः पुरांच्यौत्नाय शयथाय नू चित || उदावता तवक्षसा पन्यसा च वर्त्रहत्याय रथमिन्द्र तिष्ठ | धिष्व वज्रं हस्त आ दक्षिणत्राभि पर मन्द पुरुदत्र मायाः || अग्निर्न शुष्कं वनमिन्द्र हेती रक्षो नि धक्ष्यशनिर्न भीमा | गम्भीरय रष्वया यो रुरोजाध्वानयद दुरिता दम्भयच्च || आ सहस्रं पथिभिरिन्द्र राया तुविद्युम्न तुविवाजेभिरर्वाक | याहि सूनो सहसो यस्य नू चिददेव ईशे पुरुहूत योतोः || पर तुविद्युम्नस्य सथविरस्य घर्ष्वेर्दिवो ररप्शे महिमा पर्थिव्याः | नास्य शत्रुर्न परतिमानमस्ति न परतिष्ठिःपुरुमायस्य सह्योः || पर तत ते अद्या करणं कर्तं भूत कुत्सं यदायुमतिथिग्वमस्मै | पुरू सहस्रा नि शिशा अभि कषामुत तूर्वयाणं धर्षता निनेथ || अनु तवाहिघ्ने अध देव देवा मदन विश्वे कवितमं कवीनाम | करो यत्र वरिवो बाधिताय दिवे जनाय तन्वे गर्णानः || अनु दयावाप्र्थिवी तत त ओजो....

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 18 तवे ह यत पितरश्चिन न इन्द्र विश्वा वामा जरितारो असन्वन | तवे गावः सुदुघास्त्वे हयश्वास्त्वं वसु देवयतेवनिष्ठः || राजेव हि जनिभिः कषेष्येवाव दयुभिरभि विदुष कविः सन | पिशा गिरो मघवन गोभिरश्वैस्त्वायतः शिशीहिराये अस्मान || इमा उ तवा पस्प्र्धानासो अत्र मन्द्रा गिरो देवयन्तीरुप सथुः | अर्वाची ते पथ्या राय एतु सयाम ते सुमताविन्द्र शर्मन || धेनुं न तवा सूयवसे दुदुक्षन्नुप बरह्माणि सस्र्जे वसिष्ठः | तवामिन मे गोपतिं विश्व आहा न इन्द्रः सुमतिं गन्त्वछ || अर्णांसि चित पप्रथाना सुदास इन्द्रो गाधान्यक्र्णोत सुपारा | शर्धन्तं शिम्युमुचथस्य नव्यः शापं सिन्धूनामक्र्णोदशस्तीः || पुरोळा इत तुर्वशो यक्षुरासीद राये मत्स्यासो निशिता अपीव | शरुष्टिं चक्रुर्भ्र्गवो दरुह्यवश्च सखा सखायमतरद विषूचोः || आ पक्थासो भलानसो भनन्तालिनासो विषाणिनः शिवासः | आ यो....

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 18 इदं ह नूनमेषां सुम्नं भिक्षेत मर्त्यः | आदित्यानामपूर्व्यं सवीमनि || अनर्वाणो हयेषां पन्था आदित्यानाम | अदब्धाः सन्ति पायवः सुगेव्र्धः || तत सु नः सविता भगो वरुणो मित्रो अर्यमा | शर्म यछन्तु सप्रथो यदीमहे || देवेभिर्देव्यदिते.अरिष्टभर्मन्ना गहि | समत सूरिभिः पुरुप्रिये सुशर्मभिः || ते हि पुत्रासो अदितेर्विदुर्द्वेषांसि योतवे | अंहोश्चिदुरुचक्रयो.अनेहसः || अदितिर्नो दिवा पशुमदितिर्नक्तमद्वयाः | अदितिः पात्वंहसः सदाव्र्धा || उत सया नो दिवा मतिरदितिरूत्या गमत | सा शन्ताति मयस करदप सरिधः || उत तया दैव्या भिषजा शं नः करतो अश्विना | युयुयातामितो रपो अप सरिधः || शमग्निरग्निभिः करच्छं नस्तपतु सूर्यः | शं वातो वात्वरपा अप सरिधः || अपामीवामप सरिधमप सेधत दुर्मतिम | आदित्यासो युयोतना नो अंहसः || युयोता शरुमस्मदानादित्यास उतामतिम | रधग दवेषःक्र्णुत विश्ववेदसः || तत सु नः शर्म यछतादित्या यन मुमोचति | एनस्वन्तं चिदेनसः सुदानवः || यो नः कश्चिद रिरिक्षति रक्षस्त्वेन मर्त्यः | सवैः षेवै रिरिषीष्ट युर्जनः || समित तमघमश्नवद दुःशंसं मर्त्यं रिपुम | यो अस्मत्रा दुर्हणावानुप दवयुः || पाकत्रा सथन देवा हर्त्सु जानीथ मर्त्यम | उप दवयुं चाद्वयुं च वसवः || आ शर्म पर्वतानामोतापां वर्णीमहे | दयावाक्षामारे अस्मद रपस कर्तम || ते नो भद्रेण शर्मणा युष्माकं नावा वसवः | अति विश्वानि दुरिता पिपर्तन || तुचे तनाय तत सु नो दराघीय आयुर्जीवसे | आदित्यासःसुमहसः कर्णोतन || यज्ञो हीळो वो अन्तर आदित्या अस्ति मर्ळत | युष्मे इद वो अपि षमसि सजात्ये || बर्हद वरूथं मरुतां देवं तरातारमश्विना | मित्रमीमहे वरुणं सवस्तये || अनेहो मित्रार्यमन नर्वद वरुण शंस्यम | तरिवरूथं मरुतो यन्त नश्छर्दिः || ये चिद धि मर्त्युबन्धव आदित्या मनवः समसि | पर सू नायुर्जीवसे तिरेतन ||...