Archive

Text: Rig Veda Book 2 Hymn 5 होताजनिष्ट चेतनः पिता पित्र्भ्य ऊतये | परयक्षञ जेन्यं वसु शकेम वाजिनो यमम || आ यस्मिन सप्त रश्मयस्तता यज्ञस्य नेतरि | मनुष्वद दैव्यमष्टमं पोता विश्वं तदिन्वति || दधन्वे वा यदीमनु वोचद बरह्माणि वेरु तत | परि विश्वानि काव्या नेमिश्चक्रमिवाभवत || साकं हि शुचिना शुचिः परशास्ता करतुनाजनि | विद्वानस्य वरता धरुवा वया इवानु रोहते || ता अस्य वर्णमायुवो नेष्टुः सचन्त धेनवः | कुवित तिस्र्भ्य आ वरं सवसारो या इदं ययुः || यदी मातुरुप सवसा घर्तं भरन्त्यस्थित | तासामध्वर्युरागतौ यवो वर्ष्टीव मोदते || सवः सवाय धायसे कर्णुतां रत्विग रत्विजम | सतोमं यज्ञं चादरं वनेमा ररिमा वयम || यथ विद्वानरं करद विश्वेभ्यो यजतेभ्यः अयमग्ने तवे अपि यं यज्ञं चक्र्मा वयम ||...

Text: Rig Veda Book 3 Hymn 5 परत्यग्निरुषसश्चेकितानो.अबोधि विप्रः पदवीः कवीनाम | पर्थुपाजा देवयद्भिः समिद्धो.अप दवारा तमसो वह्निरावः || परेद वग्निर्वाव्र्धे सतोमेभिर्गीर्भि सतोतॄणां नमस्य उक्थैः | पूर्वीर्र्तस्य सन्द्र्शश्चकानः सं दूतो अद्यौदुषसो विरोके || अधाय्यग्निर्मानुषीषु विक्ष्वपां गर्भो मित्र रतेन साधन | आ हर्यतो यजतः सान्वस्थादभूदु विप्रो हव्योमतीनाम || मित्रो अग्निर्भवति यत समिद्धो मित्रो होता वरुणो जातवेदाः | मित्रो अध्वर्युरिषिरो दमूना मित्रः सिन्धूनामुत पर्वतानाम || पाति परियं रिपो अग्रं पदं वेः पाति यज्वश्चरञंसूर्यस्य | पाति नाभा सप्तशीर्षाणमग्निः पाति देवानामुपमादं रष्वः || रभुश्चक्र ईड्यं चारु नाम विश्वानि देवो वयुनानि विद्वान | ससस्य चर्म घर्तवत पदं वेस्तदिदग्नी रक्षत्यप्रयुछन || आ योनिमग्निर्घ्र्तवन्तमस्थात पर्थुप्रगाणमुशन्तमुशानः | दीद्यानः शुचिर्र्ष्वः पावकः पुनः-पुनर्मातरा नव्यसी कः || सद्यो जात ओषधीभिर्ववक्षे यदी वर्धन्ति परस्वो घर्तेन | आप इव परवता शुम्भमाना उरुश्यदग्निः पित्रोरुपस्थे || उदु षटुतः समिधा यह्वो अद्यौद वर्ष्मन दिवो अधि नाभा पर्थिव्याः | मित्रो अग्निरीड्यो मातरिश्वा दूतो वक्षद यजथाय देवान || उदस्तम्भीत समिधा नाकं रष्वो....

Text: Rig Veda Book 4 Hymn 5 वैश्वानराय मीळ्हुषे सजोषाः कथा दाशेमाग्नये बर्हद भाः | अनूनेन बर्हता वक्षथेनोप सतभायद उपमिन न रोधः || मा निन्दत य इमाम मह्यं रातिं देवो ददौ मर्त्याय सवधावान | पाकाय गर्त्सो अम्र्तो विचेता वैश्वानरो नर्तमो यह्वो अग्निः || साम दविबर्हा महि तिग्मभ्र्ष्टिः सहस्ररेता वर्षभस तुविष्मान | पदं न गोर अपगूळ्हं विविद्वान अग्निर मह्यम परेद उ वोचन मनीषाम || पर तां अग्निर बभसत तिग्मजम्भस तपिष्ठेन शोचिषा यः सुराधाः | पर ये मिनन्ति वरुणस्य धाम परिया मित्रस्य चेततो धरुवाणि || अभ्रातरो न योषणो वयन्तः पतिरिपो न जनयो दुरेवाः | पापासः सन्तो अन्र्ता असत्या इदम पदम अजनता गभीरम || इदम मे अग्ने कियते पावकामिनते गुरुम भारं न मन्म | बर्हद दधाथ धर्षता गभीरं यह्वम पर्ष्ठम परयसा सप्तधातु || तम इन नव एव समना समानम अभि करत्वा पुनती धीतिर अश्याः | ससस्य चर्मन्न अधि चारु पर्श्नेर अग्रे रुप आरुपितं जबारु || परवाच्यं वचसः किम मे अस्य गुहा हितम उप निणिग वदन्ति | यद उस्रियाणाम अप वार इव वरन पाति परियं रुपो अग्रम पदं वेः || इदम उ तयन महि महाम अनीकं यद उस्रिया सचत पूर्व्यं गौः | रतस्य पदे अधि दीद्यानं गुहा रघुष्यद रघुयद विवेद || अध दयुतानः पित्रोः सचासामनुत गुह्यं चारु पर्श्नेः | मातुष पदे परमे अन्ति षद गोर वर्ष्णः शोचिषः परयतस्य जिह्वा || रतं वोचे नमसा पर्छ्यमानस तवाशसा जातवेदो यदीदम | तवम अस्य कषयसि यद ध विश्वं दिवि यद उ दरविणं यत पर्थिव्याम || किं नो अस्य दरविणं कद ध रत्नं वि नो वोचो जातवेदश चिकित्वान | गुहाध्वनः परमं यन नो अस्य रेकु पदं न निदाना अगन्म || का मर्यादा वयुना कद ध वामम अछा गमेम रघवो न वाजम | कदा नो देवीर अम्र्तस्य पत्नीः सूरो वर्णेन ततनन्न उषासः || अनिरेण वचसा फल्ग्वेन परतीत्येन कर्धुनात्र्पासः | अधा ते अग्ने किम इहा वदन्त्य अनायुधास आसता सचन्ताम || अस्य शरिये समिधानस्य वर्ष्णो वसोर अनीकं दम आ रुरोच | रुशद वसानः सुद्र्शीकरूपः कषितिर न राया पुरुवारो अद्यौत ||...

Text: Rig Veda Book 5 Hymn 5 सुसमिद्धाय शोचिषे घर्तं तीव्रं जुहोतन | अग्नये जातवेदसे || नराशंसः सुषूदतीमं यज्ञम अदाभ्यः | कविर हि मधुहस्त्यः || ईळितो अग्न आ वहेन्द्रं चित्रम इह परियम | सुखै रथेभिर ऊतये || ऊर्णम्रदा वि परथस्वाभ्य अर्का अनूषत | भवा नः शुभ्र सातये || देवीर दवारो वि शरयध्वं सुप्रायणा न ऊतये | पर-पर यज्ञम पर्णीतन || सुप्रतीके वयोव्र्धा यह्वी रतस्य मातरा | दोषाम उषासम ईमहे || वातस्य पत्मन्न ईळिता दैव्या होतारा मनुषः | इमं नो यज्ञम आ गतम || इळा सरस्वती मही तिस्रो देवीर मयोभुवः | बर्हिः सीदन्त्व अस्रिधः || शिवस तवष्टर इहा गहि विभुः पोष उत तमना | यज्ञे-यज्ञे न उद अव || यत्र वेत्थ वनस्पते देवानां गुह्या नामानि | तत्र हव्यानि गामय || सवाहाग्नये वरुणाय सवाहेन्द्राय मरुद्भ्यः सवाहा देवेभ्यो हविः |...

Text: Rig Veda Book 6 Hymn 5 हुवे वः सूनुं सहसो युवानमद्रोघवाचं मतिभिर्यविष्ठम | य इन्वति दरविणानि परचेता विश्ववाराणि पुरुवारोध्रुक || तवे वसूनि पुर्वणीक होतर्दोषा वस्तोरेरिरे यज्ञियासः | कषामेव विश्वा भुवनानि यस्मिन सं सौभगानि दधिरेपावके || तवं विक्षु परदिवः सीद आसु करत्वा रथीरभवो वार्याणाम | अत इनोषि विधते चिकित्वो वयानुषग जातवेदो वसूनि || यो नः सनुत्यो अभिदासदग्ने यो अन्तरो मित्रमहो वनुष्यात | तमजरेभिर्व्र्षभिस्तव सवैस्तपा तपिष्ठ तपसा तपस्वान || यस्ते यज्ञेन समिधा य उक्थैरर्केभिः सूनो सहसो ददाशत | स मर्त्येष्वम्र्त परचेता राया दयुम्नेन शरवसा वि भाति || स तत कर्धीषितस्तूयमग्ने सप्र्धो बाधस्व सहसा सहस्वान | यच्छस्यसे दयुभिरक्तो वचोभिस्तज्जुषस्व जरितुर्घोषि मन्म || अश्याम तं काममग्ने तवोती अश्याम रयिं रयिवः सुवीरम | अश्याम वाजमभि वाजयन्तो....

Text: Rig Veda Book 7 Hymn 5 पराग्नये तवसे भरध्वं गिरं दिवो अरतये पर्थिव्याः | यो विश्वेषामम्र्तानामुपस्थे वैश्वानरो वाव्र्धे जाग्र्वद्भिः || पर्ष्टो दिवि धाय्यग्निः पर्थिव्यां नेता सिन्धूनां वर्षभ सतियानाम | स मानुषीरभि विशो वि भाति वैश्वानरो वाव्र्धानो वरेण || तवद भिया विश आयन्नसिक्नीरसमना जहतीर्भोजनानि | वैश्वानर पूरवे शोशुचानः पुरो यदग्ने दरयन्नदीदेः || तव तरिधातु पर्थिवी उत दयौर्वैश्वानर वरतमग्ने सचन्त | तवं भासा रोदसी आ ततन्थाजस्रेण शोचिषा शोशुचानः || तवामग्ने हरितो वावशाना गिरः सचन्ते धुनयो घर्ताचीः | पतिं कर्ष्टीनां रथ्यं रयीणां वैश्वानरमुषसां केतुमह्नाम || तवे असुर्यं वसवो नय रण्वन करतुं हि ते मित्रमहो जुषन्त | तवं दस्यून्रोकसो अग्न आज उरु जयोतिर्जनयन्नार्याय || स जायमानः परमे वयोमन वायुर्न पाथः परि पासि सद्यः | तवं भुवना जनयन्नभि करन्नपत्याय जातवेदो दशस्यन || तामग्ने अस्मे इषमेरयस्व वैश्वानर दयुमतीं जातवेदः | यया राधः पिन्वसि विश्ववार पर्थु शरवो दाशुषे मर्त्याय || तं नो अग्ने मघवद्भ्यः पुरुक्षुं रयिं नि वाजं शरुत्यं युवस्व | वैश्वानर महि नः शर्म यछ रुद्रेभिरग्ने वसुभिः सजोषाः ||...

Text: Rig Veda Book 8 Hymn 5 दूरादिहेव यत सत्यरुणप्सुरशिश्वितत | वि भानुं विश्वधातनत || नर्वद दस्रा मनोयुजा रथेन पर्थुपाजसा | सचेथे अश्विनोषसम || युवाभ्यां वाजिनीवसू परति सतोम अद्र्क्षत | वाचं दूतोयथोहिषे || पुरुप्रिया ण ऊतये पुरुमन्द्रा पुरूवसू | सतुषे कण्वासोश्विना || मंहिष्ठा वाजसातमेषयन्ता शुभस पती | गन्तारा दाशुषो गर्हम || ता सुदेवाय दाशुषे सुमेधामवितारिणीम | घर्तैर्गव्यूतिमुक्षतम || आ न सतोममुप दरवत तूयं शयेनेभिराशुभिः | यातमश्वेभिरश्विना || येभिस्तिस्रः परावतो दिवो विश्वानि रोचना | तरीन्रक्तून परिदीयथः || उत नो गोमतीरिष उत सातीरहर्विदा | वि पथः सातये सितम || आ नो गोमन्तमश्विना सुवीरं सुरथं रयिम | वोळ्हमश्वावतीरिषः || वाव्र्धाना शुभस पती दस्रा हिरण्यवर्तनी | पिबतं सोम्यं मधु || अस्मभ्यं वाजिनीवसू मघवद्भ्यश्च सप्रथः | छर्दिर्यन्तमदाभ्यम || नि षु बरह्म जनानां याविष्टं तूयमा गतम | मो षवन्यानुपारतम || अस्य पिबतमश्विना युवं मदस्य चारुणः | मध्वो रातस्यधिष्ण्या || अस्मे आ वहतं रयिं शतवन्तं सहस्रिणम | पुरुक्षुं विश्वधायसम || पुरुत्रा चिद धि वां नरा विह्वयन्ते मनीषिणः | वाघद्भिरश्विना गतम || जनासो वर्क्तबर्हिषो हविष्मन्तो अरंक्र्तः | युवां हवन्ते अश्विना || अस्माकमद्य वामयं सतोमो वाहिष्ठो अन्तमः | युवाभ्यां भूत्वश्विना || यो ह वां मधुनो दर्तिराहितो रथचर्षणे | ततः पिबतमश्विना || तेन नो वाजिनीवसू पश्वे तोकाय शं गवे | वहतं पीवरीरिषः || उत नो दिव्या इष उत सिन्धून्रहर्विदा | अप दवारेव वर्षथः || कदा वां तौग्र्यो विधत समुद्रे जहितो नरा | यद वां रथो विभिष पतात || युवं कण्वाय नासत्यापिरिप्ताय हर्म्ये | शश्वदूतीर्दशस्यथः || ताभिरा यातमूतिभिर्नव्यसीभिः सुशस्तिभिः | यद वां वर्षण्वसू हुवे || यथा चित कण्वमावतं परियमेधमुपस्तुतम | अत्रिं शिञ्जारमश्विना || यथोत कर्त्व्ये धने....

Text: Rig Veda Book 9 Hymn 5 समिद्धो विश्वतस पतिः पवमानो वि राजति | परीणन वर्षा कनिक्रदत || तनूनपात पवमानः शर्ङगे शिशानो अर्षति | अन्तरिक्षेण रारजत || ईळेन्यः पवमानो रयिर्वि राजति दयुमान | मधोर्धाराभिरोजसा || बर्हिः पराचीनमोजसा पवमान सत्र्णन हरिः | देवेषु देव ईयते || उदातैर्जिहते बर्हद दवारो देवीर्हिरण्ययीः | पवमानेन सुष्टुताः || सुशिल्पे बर्हती मही पवमानो वर्षण्यति | नक्तोषासा नदर्शते || उभा देवा नर्चक्षसा होतारा दैव्या हुवे | पवमान इन्द्रोव्र्षा || भारती पवमानस्य सरस्वतीळा मही | इमं नो यज्ञमा गमन तिस्रो देवीः सुपेशसः || तवष्टारमग्रजां गोपां पुरोयावानमा हुवे | इन्दुरिन्द्रो वर्षा हरिः पवमानः परजापतिः || वनस्पतिं पवमान मध्वा समङगधि धारया | सहस्रवल्शं हरितं भराजमानं हिरण्ययम || विश्वे देवाः सवाहाक्र्तिं पवमानस्या गत | वायुर्ब्र्हस्पतिः सूर्यो....

Text: Rig Veda Book 10 Hymn 5 एकः समुद्रो धरुणो रयीणामस्मद धर्दो भूरिजन्मा विचष्टे | सिषक्त्यूधर्निण्योरुपस्थ उत्सस्य मध्येनिहितं पदं वेः || समानं नीळं वर्षणो वसानाः सं जग्मिरे महिषार्वतीभिः | रतस्य पदं कवयो नि पान्ति गुहा नामानिदधिरे पराणि || रतायिनी मायिनी सं दधाते मित्वा शिशुं जज्ञतुर्वर्धयन्ती | विश्वस्य नाभिं चरतो धरुवस्य कवेश्चित्तन्तुं मनसा वियन्तः || रतस्य हि वर्तनयः सुजातमिषो वाजाय परदिवःसचन्ते | अधीवासं रोदसी वावसाने घर्तैरन्नैर्वाव्र्धाते मधूनाम || सप्त सवसॄररुषीर्वावशानो विद्वान मध्व उज्जभाराद्र्शे कम | अन्तर्येमे अन्तरिक्षे पुराजा इछन वव्रिमविदत्पूषणस्य || सप्त मर्यादाः कवयस्ततक्षुस्तासामेकामिदभ्यंहुरो गात | आयोर्ह सकम्भ उपमस्य नीळे पथांविसर्गे धरुणेषु तस्थौ || असच्च सच्च परमे वयोमन दक्षस्य जन्मन्नदितेरुपस्थे | अग्निर्ह नः पर थमजा रतस्य पूर्व आयुनि वर्षभश्चधेनुः ||...

tvaṁ hy agne prathamo manotāsyā dhiyo abhavo dasma hotā | tvaṁ sīṁ vṛṣann akṛṇor duṣṭarītu saho viśvasmai sahase sahadhyai || RV_6,001.01 adhā hotā ny asīdo yajīyān iḻas pada iṣayann īḍyaḥ san | taṁ tvā naraḥ prathamaṁ devayanto maho rāye citayanto anu gman || RV_6,001.02 vṛteva yantam bahubhir vasavyai3s tve rayiṁ jāgṛvāṁso anu gman | ruśantam agniṁ darśatam bṛhantaṁ vapāvantaṁ viśvahā dīdivāṁsam || RV_6,001.03 padaṁ devasya namasā vyantaḥ śravasyavaḥ śrava āpann amṛktam | nāmāni cid dadhire yajñiyāni bhadrāyāṁ te raṇayanta saṁdṛṣṭau || RV_6,001....

Shloka एतान्यपि तु कर्माणि सङ्गं त्यक्त्वा फलानि च | कर्तव्यानीति मे पार्थ निश्चितं मतमुत्तमम् ||१८-६|| Transliteration etānyapi tu karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā phalāni ca . kartavyānīti me pārtha niścitaṃ matamuttamam ||18-6|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 18.6. Even these actions too must be performed by relinishing attachment and fruits : This is my considered best opinion, O son of Prtha ! Shri Purohit Swami 18.6 But they should be done with detachment and without thought of recompense....

Shloka कर्षयन्तः शरीरस्थं भूतग्राममचेतसः | मां चैवान्तःशरीरस्थं तान्विद्ध्यासुरनिश्चयान् ||१७-६|| Transliteration karṣayantaḥ śarīrasthaṃ bhūtagrāmamacetasaḥ . māṃ caivāntaḥśarīrasthaṃ tānviddhyāsuraniścayān ||17-6|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 17.6. Who emaciate unintelligently the conglamoration of elements in their physic and emaciate Me too, dwelling within the physic-know them to be of a demoniac resolve. Shri Purohit Swami 17.6 They are ignorant. They torment the organs of the body; and they harass Me also, Who lives within. Know that they are devoted to evil....

Shloka द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च | दैवो विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ||१६-६|| Transliteration dvau bhūtasargau loke.asmindaiva āsura eva ca . daivo vistaraśaḥ prokta āsuraṃ pārtha me śṛṇu ||16-6|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 16.6. There are two types of creations of beings in this world [viz.] the divine and also the demoniac. The divine one has been properly described in detail; hear [now] the demoniac one from Me, O son of Prtha !...

Shloka न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः | यद्गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ||१५-६|| Transliteration na tadbhāsayate sūryo na śaśāṅko na pāvakaḥ . yadgatvā na nivartante taddhāma paramaṃ mama ||15-6|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 15.6. The sun does not illumine That; nor the moon and nor the fire; That is My Abode Supreme, having gone to Which they (Yogins) never return. Shri Purohit Swami 15.6 Neither sun, moon, nor fire shines there....

Shloka तत्र सत्त्वं निर्मलत्वात्प्रकाशकमनामयम् | सुखसङ्गेन बध्नाति ज्ञानसङ्गेन चानघ ||१४-६|| Transliteration tatra sattvaṃ nirmalatvātprakāśakamanāmayam . sukhasaṅgena badhnāti jñānasaṅgena cānagha ||14-6|| Translations Dr.S.Sankaranarayan 14.6. Among them (the Strands) the Sattva-because it is dirtless-is illuminating and healthy; and it binds [the Embodied] by attachment to happiness and also by attachment to knowledge, O sinless one ! Shri Purohit Swami 14.6 O Sinless One! Of these, Purity, being luminous, strong and invulnerable, binds one by its yearning for happiness and illumination....